Leksyka muzyczna w rosyjsko-polskim przekładzie filmowym na materiale filmów „Lato” i „Bikiniarze

Niniejszy artykuł porusza problematykę przekładu leksyki muzycznej z języka rosyjskiego na polski w oparciu o materiał pozyskany z dwóch rosyjskich filmów: „Lato” K. Sieriebriennikowa i „Bikiniarze” W. Todorowskiego. Do analizy wykorzystano tłumaczenie w postaci napisów. Tytułem wstępu do właściwych rozważań wprowadzono krótką informację na temat samych filmów, tj. ich twórców, problematyki i głównych wątków. Przybliżona fabuła filmów uzasadnia rodzaj występującej w nich leksyki. W tekście omówiono także krótko problematykę subkultur, tj. bitników (zaprezentowaną w filmie „Lato”) i bikiniarzy (z filmu „Bikiniarze”). Następnie scharakteryzowano reguły rządzące tłumaczeniem filmowym, a zwłaszcza zasady sporządzania napisów oraz zwrócono uwagę na klasy semantyczne leksyki występującej w obu produkcjach. Dalsza część tekstu poświęcona została transformacjom przekładowym (głównie w oparciu o klasyfikację J.I. Rieckiera), które zastosowano w tłumaczeniu leksyki muzycznej. Następnie opisano sposoby przekładu tzw. leksyki bezekwiwalentowej, obrazując przykładami te wyróżnione przez L.S. Barchudarowa. Przykłady, które wymagały komentarza, zostały omówione w sposób bardziej szczegółowy W zakończeniu zaprezentowano wnioski, które wynikły z przeprowadzonej analizy.

The article deals with the issue of translating musical lexis from Russian into Polish on the basis of material obtained from two Russian movies: “Leto” by Kirill Serebrennikov and “Stilyagi” by Valery Todorovsky. The versions with subtitles were used for the analysis. As part of the introduction, the films are briefly presented, i.e. their authors, problems and main themes. This is important because the plot had an impact on the type of lexis it contains, which was also highlighted. The issues of subcultures were discussed, i.e. beatniks (“Leto”) and stilyagi (“Stilyagi”). The article is mainly devoted to the problems of translation, therefore it points to the translation transformations (mainly based on J.I. Rieckier's classification), which were used in the translation of musical lexis. The reference is also made to the methods of translating the so-called “non-equivalent lexis”, illustrated with examples methods distinguished by L.S. Barchudarov. Separate, distinctive examples, which required commentary, are also presented. The conclusion contains the most important thoughts of the text and the findings resulting from the analysis.