Piśmienność młodzieży w świetle polskich diagnoz edukacyjnych

Nabycie piśmienności przez młodego człowieka zmienia jego sposób odbioru rzeczywistości oraz poszerza możliwości uczestnictwa w życiu społecznym. W artykule podjęty został następujący problem: W jakim stopniu młodzież gimnazjalna osiągnęła piśmienność zaawansowaną, polegającą na umiejętności obcowania z tekstami, a zwłaszcza tworzenia tekstu pisanego? Odpowiedź na postawione pytanie udzielona została na podstawie analizy dokumentacji egzaminów gimnazjalnych z lat 2002 – 2018. Są to obligatoryjne egzaminy, które w tych latach odbywały się na zakończenie ostatniego jednolitego, obowiązkowego etapu edukacji. Stanowiły więc szansę ujawnienia stanu piśmienności młodzieży. Analiza dokumentacji wykazała, że gimnazjaliści mają duże trudności w ważnym dla nabywania piśmienności obszarze, jakim jest umiejętność konstruowania dłuższych wypowiedzi pisemnych, co utrudnić może pełne uczestnictwo w kulturze opartej na piśmie. Powyższe wyniki oraz praktyka edukacyjna polegająca na „nauce pod test” skłaniają do gruntownego przemyślenia w tym zakresie konstrukcji egzaminu ósmoklasisty, który już wkrótce zastąpi egzaminy gimnazjalne.

Acquiring literacy by a young person changes his/her perception of reality and broadens the possibilities of participation in social life. The following problem was addressed in the article: to what extent did middle school students achieve advanced literacy, consisting in the ability to interact with texts, and, in particular, to create written texts? The answer to this question was based on the analysis of middle school final examination documentation from years 2002-2018. These are obligatory examinations, which in those years took place at the end of the last uniform and compulsory stage of education. They were an opportunity to reveal the level of literacy of young people. Analysis of the documentation showed that middle school students have great difficulties in the area important for acquiring literacy, which is the ability to construct longer written utterances, which may hinder the full participation in a culture based on writing. The above results and the educational practice of “studying for a test” prompt to thoroughly rethink the construction of the eighth-grade examination (which will soon replace middle school examinations) in this regard.