Pandemia COVID-19 i (nie)wykorzystany potencjał edukacyjny

CEL NAUKOWY: Na podstawie wyników z polskich i międzynarodowych badań celem artykułu jest pokazanie, jak wymuszone przez pandemię COVID-19 zmiany związane z zamknięciem szkół i zdalną edukacją przeorganizowały środowisko edukacyjne i rodzinne, wpływając na funkcjonowanie dzieci i młodzieży. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Artykuł ma charakter przeglądowy. Omawiając wyniki badań, staram się udzielić odpowiedzi na pytanie: jakie są, i jakie mogą być, konsekwencje zamknięcia szkół i zdalnej edukacji w różnych wymiarach funkcjonowania dzieci i młodzieży. PROCES WYWODU: W pierwszej części skupiam się na krótko- i długoterminowych konsekwencjach zamknięcia szkół i zdalnej edukacji przede wszystkim w obszarze kształcenia. W części drugiej odnoszę się do codziennego funkcjonowania dzieci, młodzieży, ich rodziców/opiekunów, a związanego m.in. z jakością wzajemnych relacji czy poziomem dobrostanu psychicznego. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Wyniki badań wskazują na wykluczanie z systemu edukacji uczniów, którzy przed pandemią mieli niekorzystną sytuację edukacyjną. Nowy model edukacji negatywnie wpłynął na dobrostan psychiczny dzieci, młodzieży, ich rodziców/opiekunów, tworząc także podatny grunt dla rozwoju np. stresu rodzicielskiego, przemocy domowej. Odnotowano również pozytywne skutki zdalnej edukacji, m.in. lepsze funkcjonowanie i efektywniejsze uczenie się wybranych grup uczniów. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Systemom edukacji brakuje rozwiązań, które skutecznie zapobiegałyby wykluczeniu licznych grup uczniów. W dłuższej perspektywie przyczyni się to do pogłębienia się dysproporcji ekonomicznych i społecznych na świecie. Priorytetową sprawą pozostaje wypracowanie bardziej sprawiedliwej i włączającej edukacji. Zamknięcie szkół i zdalna edukacja negatywnie wpłynęły na kondycję psychiczną uczniów i ich rodziców. Istnieje pilna potrzeba tworzenia systemowych rozwiązań oraz określenie nowych priorytetów w edukacji uwzględniających potrzeby osób dotkniętych skutkami pandemii.

RESEARCH OBJECTIVE: Based on the results of Polish and international research, the aim of the article is to show how the changes caused by the COVID-19 pandemic, related to the closure of schools and remote education, have reorganized the educational and family environment, influencing the functioning of children and adolescents.THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The article is a review. By discussing the results of the research, I try to answer the question: what are and what may be the consequences of closing schools and remote education in various dimensions of the functioning of children and adolescents?THE PROCESS OF ARGUMENTATION: In the first part, I focus on the short- and longterm consequences of school closure and remote education, primarily in the area of teaching-learning. In the second part, I refer to day by day functioning of children, adolescents, their parents/carers, and related to, among others, with the quality of mutual relations or the level of well-being.RESEARCH RESULTS: The research results indicate the exclusion from the education system of students who had an unfavorable educational situation before the pandemic. The new model of education negatively affected the psychological well-being of children, adolescents and their parents/carers, creating a fertile ground for the development of e.g. parental stress, domestic violence.There have also been positive effects of remote education, including better functioning and more effective learning of selected groups of students.CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: Education systems lack solutions that would effectively prevent the exclusion of numerous groups of students. In the long run, this will contribute to deepening economic and social disproportions in the world. Developing fairer and more inclusive education remains a priority. School closure and remote education negatively affected the mental health of students and their parents. There is an urgent need to create systemic solutions and define new priorities in education that take into account the needs of people affected by the effects of the pandemic.