Сцены застолья в русских оригиналах и переводах (на материале произведений М.А. Булгакова)

При переводе художественных произведений с одного языка на другой нередко перед переводчиком возникает ряд трудностей. Это связано, прежде всего, с различиями менталитета наций.  Особая область национального менталитета – это представления о трапезе, застольях, составляющих одну из центральных сфер жизни человека. Понимание своеобразия этих процессов является непростой задачей для переводчиков, носителей иной культуры. Сравнивая русскую, греческую и французскую традиции застолья, мы обнаруживаем множество несовпадающих элементов как в последовательности поступления блюд на стол, так и в составе блюд, в наборах посуды и сервировке стола и т.п. Именно об этих фрагментах текста, часто вызывающих вопросы у переводчиков, и пойдет речь в данной статье.

Przekładając literaturę piękną z jednego języka na drugi, tłumacz często napotyka na trudności. Wynika to przede wszystkim z różnic w mentalności narodów.  Szczególnym obszarem mentalności narodowej jest pojęcie posiłku, biesiadowania, które jest jedną z centralnych sfer życia człowieka. Zrozumienie specyfiki tych procesów nie jest łatwym zadaniem dla tłumaczy, nosicieli innej kultury. Porównując rosyjskie, greckie i francuskie tradycje biesiadne, znajdujemy wiele elementów dysonansowych zarówno w kolejności potraw na stole, jak i w kompozycji dań, w zestawach naczyń, podawaniu do stołu itp. Właśnie o tych fragmentach tekstu, które często budzą wątpliwości tłumaczy, będzie mowa w niniejszym artykule.

When translating novels from one language into another, a translator faces a number of difficulties. This is primarily due to the differences in the mentality of nations. A special area of the national mentality is the idea of a meal, feasts, which are some of the central spheres of human life. Understanding of the identity of these processes is not an easy task for translators from a different cultural background. Comparing the Russian, Greek and French traditions of the meal, we find many divergent elements in the sequence of the arrival of dishes on the table, in the composition of dishes, in the sets of dishes and table setting, etc. This article considers these fragments of text, which often cause difficulties for translators.