The Collection of Jan Ponętowski. An Introduction to the Description of its Contents

Jan Ponętowski (ok. 1530–1598) w latach 1577–1587, opat w Hradište na Morawach, zgromadził jedną z najcenniejszych polskich kolekcji sztuki swego czasu. W Bibliotece Jagiellońskiej zachował się zbiór około 900 grafik w oprawnych tomach, ponadto książki ilustrowane rycinami i 3 akwafortowe rolki. Jest to grafika z XVI wieku, niemal wyłącznie w technikach metalowych, w 4/5 pochodzenia niderlandzkiego, w drugiej kolejności włoskiego. Zachowała się też część biblioteki, w tym kilka rękopisów średniowiecznych i inkunabułów. Zwracają uwagę cenne oprawy artystyczne między innymi z aksamitu i jedwabiu, zdobione perłami lub koralami, zaś inne, skórzane, zdobione są najczęściej plakietami. Większość opraw powstała w Czechach. Znaczna część kolekcji, w tym tkaniny, obrazy na płótnie lub desce i większość paramentów liturgicznych nie dochowała się do naszych czasów, również większość biblioteki uległa rozproszeniu. Ponętowski dbał bardzo o upamiętnienie swej osoby, używał kilku superekslibrisów i ekslibrisów, lubił podkreślać drogocenność i urodę posiadanych dzieł. W kolekcji grafiki przeważa tematyka religijna i historyczna, zwykle dotycząca nieodległej przeszłości i widoczne jest upodobanie do alegorii. Nie można odmówić Ponętowskiemu smaku artystycznego: nie spotyka się w zbiorze dzieł o niskiej jakości. Celem publikacji jest ustalenie listy zachowanych obiektów z kolekcji i dostępnych informacji o obiektach zaginionych. Artykuł zawiera zestawienie obiektów przechowywanych w Bibliotece Jagiellońskiej (w porządku sygnatur), wspomniano też o kilku znajdujących się w innych miejscach. Uwzględniono też spis daru Ponętowskiego dla krakowskiego uniwersytetu sporządzony przez ofiarodawcę w 1592 roku. Spis nie jest precyzyjny: pewne obiekty traktuje tylko zbiorczo, niektóre bardzo skrótowo. Tam gdzie było to możliwe i potrzebne dodano uzupełnienia lub objaśnienia – niekiedy tylko hipotetyczne – zapisów dotyczących przeważnie obiektów, które się nie zachowały.