O kategoriach biblijnych w poemacie Karola Wojtyły „Pieśń o blasku wody”

Powstały w 1950 roku utwór Karola Wojtyły pt. „Pieśń o blasku wody” jest poetycką medytacją prezentującą całkowitą spójność z logiką przesłania biblijnego. Zdaje się o tym świadczyć nie tylko dosłownie przywołany na początku utworu fragment z ewangelii św. Jana, który został poddany wnikliwej poetyckiej refleksji, ale także podjęty przez autora oryginalny sposób literackiego przetworzenia problematyki kategorii biblijnych, stanowiących rzeczywistą osnowę całego utworu. W przyjętej przez Karola Wojtyłę optyce interpretacyjnej mowa jest zasadniczo o dwóch biblijnych kategoriach: pragnieniu i widzeniu. Przeprowadzona analiza problematyki tych kategorii została ukazana w konfrontacji z dokonującym się na płaszczyźnie ducha procesem dojrzewania człowieka do podjęcia życiodajnego dialogu z Bogiem, czego przejawem może być chociażby zaintonowana przez główną bohaterkę utworu pieśń uwielbienia, stanowiąca jedno z najbardziej twórczych dopowiedzeń Karola Wojtyły do przekazu ewangelicznego. Jego autorskie pochylenie się nad problemem postrzegania przez człowieka własnej tożsamości może stanowić wybitną dokumentację dążenia do rekonstrukcji obecnej w tym utworze koncepcji człowieka. W jej świetle człowiek jawi się jako dzieło pochodzące z rąk Boga, powołane do życia w miłości na Boży obraz i Boże podobieństwo (por. Rdz 1, 27). Z tej fundamentalnej prawdy wynika zaznaczona wyraźnie w poemacie kwestia wszczepionych przez Stwórcę w ludzkim wnętrzu możliwości uzdalniających każdego człowieka do podjęcia drogi uczestnictwa w tajemnicach Bożej Mądrości (por. Mdr 6, 1-25) i osiągnięcia życia w całej swojej pełni. W tym kontekście niezwykle interesujący wydaje się być poetycki opis Karola Wojtyły przemiany dokonującej się we wnętrzu głównej bohaterki. Oto pod wpływem okazanej przez Syna Bożego zbawczej afirmacji, kobieta z Samarii zyskuje swoją nową tożsamość i odkrywa nowy typ Boskiej asystencji w ludzkim życiu, polegający na całkowitym zaangażowaniu Boga w cierpienia ludzkości. Dzięki temu może ona z ufnością otworzyć się na przyjęcie darowanej jej przez Chrystusa łaski wydźwignięcia ze stanu znalezienia się poza rzeczywistym obrębem miłości i doświadczyć duchowego uwolnienia ze skutków głębokiego zranienia swojej duszy. Wysoce oryginalne w ukazanej wizji może być to, że dar swojej nowej samoświadomości Samarytanka otrzyma przy studni w Sychem, która z perspektywy samego Zbawiciela może przypominać o nieustannym zachowywaniu przez Niego Źródła Swojej Synowskiej Tożsamości. W ten sposób prezentowana dotąd antropologia, już tak ściśle powiązana z teologią, staje się jakby nieodłączna od chrystologii, a utwór Karola Wojtyły jeszcze bardziej zaznacza swój chrystocentryczny i chrystoformiczny charakter.

“The Song of the Brightness of Water”, a piece by Karol Wojtyła created in 1950, is a poetic meditation in complete agreement with the logic of the biblical message. This seems to be demonstrated not only by the directly quoted fragment from the Gospel according to John at the beginning of the poem, which was subjected to in-depth poetic reflection, but also by the original literary transposition of the subject-matter of the biblical categories, which create the ambience of the entire poem. The focus of the interpretation adopted by Karol Wojtyła is on two biblical categories: longing and perception. The analysis of these categories was contrasted with the spiritual process of an individual’s becoming mature enough to enter into a life-giving dialogue with God, which can be observed, for instance, in the song of adoration sung by the protagonist of pain, constituting one of the most-creative extensions of the Gospel’s message by Wojtyła. His focus on the individual’s perception of his/her identity can serve as brilliant evidence of the attempt to reconstruct the concept of the human being present in the poem. In the light of this concept the human is a work of God, created to live in love, and in the likeness and image of God (cf. Gen 1, 27). This fundamental truth is the source of the issue clearly depicted in the poem of the possibility embedded by the Creator in each human being, enabling him/her to participate in the mysteries of God’s Wisdom (cf. Wisdom 6, 1-25) and living life to its fullest. In this context Karol Wojtyła’s poetic description of the main protagonist’s transformation is extremely fascinating. Under the influence of the saving affirmation of the Son of God, the woman from Samaria gains a new identity and discovers a new type of God’s assistance in human life, i.e. His complete involvement in human suffering. Thanks to this, she is able to fully accept the grace given by Christ to enable her to rise above the state of being separated from experiencing love and being released from the consequences of the deep wounding of her soul. The highly original aspect of this vision is that the Samaritan receives the gift of a new self-awareness at the well in Shechem, which from the perspective of the Saviour Himself can symbolise His incessant preservation of the Source of His Filial Identity. In this way the anthropology presented so far, strictly connected with theology, becomes inseparable from Christology, emphasising the Christocentric and Christoformic nature of this poem by Karol Wojtyła.