Alternacja społeczno-kulturowa mazurskiego pogranicza na przykładzie powiatu ełckiego (1945-1947)

Artykuł dotyczy zmiany społecznej i kulturowej, jaka miała miejsce w powiecie ełckim po 1945 roku. Alternacja społeczno-kulturowa to proces głębokiej i radykalnej przemiany przestrzeni społeczno-kulturowej będący efektem gwałtownych zmian zachodzących w szerszym otoczeniu. W wyniku wojny i decyzji politycznych obszar należący do Niemiec stał się częścią państwa polskiego. Od 1945 roku został zasiedlony głównie przez ludność etnicznie polską. Większość przedwojennych, niemieckich mieszkańców opuściła ten obszar w czasie działań wojennych lub po zakończeniu wojny. W szybkim tempie przestrzeń fizyczna została zdominowana przez polskich mieszkańców. Zgodnie z ogólną tendencją została zdegermanizowana i spolonizowana. Legitymizację działań zapewniała narracja Ziem Odzyskanych, zgodnie z którą Polacy powracali na prastare, polskie ziemie. Narracja ta była od początku uzupełniana o elementy lokalne (m.in. Michał Kajka, Jan i Hieronim Malleccy). W tym czasie wypełniała swoją integracyjną funkcję.

The article concerns the social and cultural change that took place in the Ełk county after 1945. Socio-cultural alternation is a process of profound and radical transformation of the socio-cultural space resulting from rapid changes taking place in the wider environment. As a result of the war and political decisions, the area belonging to Germany became part of the Polish state. From 1945, it was settled mainly by the ethnically Polish population. Most of the pre-war German inhabitants left this area during the war or after the war. The physical space was rapidly dominated by Polish residents. In line with the general tendency, it was degermanized and polonized. The legitimacy of the actions was ensured by the narrative of the “Regained Territories”, according to which Poles returned to the old Polish lands. This narrative was supplemented with local elements from the very beginning (including Michał Kajka, Jan Malecki and Hieronim Malecki). At that time, it was fulfilling its integrating function.