Ochrona historycznych ruin na pograniczu polsko-niemieckim. Przypadek dziedzictwa kulturowego dawnego Księstwa Pomorskiego

Dziedzictwo kulturowe dawnego Księstwa Pomorskiego współcześnie rozciąga się na obszarze polskiego województwa zachodniopomorskiego oraz niemieckiego kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie. Wśród obiektów architektonicznych wzniesionych w czasach funkcjonowania księstwa wiele uległo zniszczeniu, jedynie nieliczne dzieła zachowały się do naszych czasów. Celem artykułu jest określenie i scharakteryzowanie zasobu zabytków architektury pochodzących z okresu panowania dynastii Gryfitów, a będących w formie ruiny historycznej. Wśród tego zasobu dziedzictwa kulturowego dawnego księstwa wydzielono następujące grupy obiektów: - ruiny architektury militarnej, - ruiny architektury rezydencjonalnej, - ruiny architektury sakralnej. W artykule zaprezentowano przykłady zagospodarowania, użytkowania i eksponowania zabytków architektury w ramach poszczególnych grup, szczególnie koncentrując się na aktualnych działaniach podjętych w tym zakresie. Przebadany zasób ruin historycznych pozwolił na zebranie współczesnych doświadczeń na polu polskiej i niemieckiej ochrony zabytków, które posłużyły do zredagowania końcowych konkluzji odnoszących się do dokumentu „Zasady ochrony ruin historycznych” przyjętego na konferencji w Ciechanowcu w dniach 22-24.10.2009.

The cultural heritage of the former Pomeranian Duchy currently extends over the area of the Polish West Pomeranian Voivodeship and the German federal state of Mecklenburg-Vorpommern. Among many architectural objects erected in the times of the duchy’s functioning a large part of this historical heritage has been destroyed, several works have survived to our times. The aim of the article is to define and characterize the architectural heritage resources from the Griffin dynasty, which are in the form of an historical ruin. Among the cultural heritage of the duchy, the following groups of objects were separated: - ruins of military architecture, - ruins of residential architecture, - ruins of sacred architecture. The article presents examples of development, use and display of architectural monuments within individual groups, focusing in particular on current activities undertaken in this area. The researched resource of historical ruins allowed us to gather contemporary experiences in the field of Polish and German heritage protection, which were used to draft the final conclusions referring to the document „Rules for the protection of historical ruins” adopted at the conference in Ciechanowiec on 22nd-24th October 2009.