Źródła dotyczące odzyskania przez Polskę niepodległości w zasobie Archiwum Muzeum Polskiego w Ameryce

Odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 r. było poprzedzone wieloletnimi działaniami organizacji politycznych, komitetów i osób indywidualnych zarówno w Europie, jak i na innych kontynentach, w tym w Ameryce Północnej. Ślady tych działań w Stanach Zjednoczonych zachowały się w Archiwum Muzeum Polskiego w Ameryce, gdzie znajdują się akta wytworzone przez Polski Centralny Komitet Ratunkowy oraz Wydział Narodowy Polski – czołowe organizacje polonijne walczącą na drodze dyplomacji o odrodzenia państwa polskiego. Są one bezcennym i unikatowym źródłem do badań nad wkładem polskich emigrantów w proces odrodzenia państwa polskiego w 1918 r. Przedstawiają sytuację polityczną, społeczną i gospodarczą Polski oraz Polonii w USA w latach 1916-1926. Postacią współpracującą z tymi organizacjami, która wniosła ogromny wkład w odrodzenie państwa polskiego, był Ignacy Jan Paderewski. Kolekcja dotycząca tego wybitnego pianisty i polityka jest przechowywana w zasobie Archiwum Muzeum Polskiego w Ameryce. Uzupełnieniem tych materiałów są archiwalia związane z Henrykiem Sienkiewiczem (prezesem Szwajcarskiego Komitetu Generalnego Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce w Vevey) oraz bogaty zbiór fotografii dokumentujących rekrutację do Armii Polskiej we Francji. Artykuł charakteryzuje źródła archiwalne zgromadzone w Archiwum Muzeum Polskiego w Ameryce i wskazuje możliwości badawcze dla ukazania wkładu polonii amerykańskiej w proces odrodzenie państwa polskiego w 1918 r.

Restoration of Poland's sovereignty in 1918 was preceded by many years of activity by political organizations, committees and individuals both in Europe and on other continents, including North America. Records of these activities in the United States have been preserved in the Archives of the Polish Museum in America, which preserves files produced by the Polish Central Rescue Committee and the National Department of Poland – leading Polish organizations fighting for revival of Polish state through diplomacy. These records are an invaluable and unique source material for research of contribution of Polish emigrants to the process of revival of the Polish state in 1918. They present political, social and economic situation of Poland and the Polish community in the USA between 1916 and 1926. One of the persons cooperating with these organizations, who made a huge contribution to the revival of the Polish state, was Ignacy Jan Paderewski. The collection concerning this accomplished pianist and politician is stored in the Archives of the Polish Museum in America. These materials are supplemented by archival materials related to Henryk Sienkiewicz (President of the Swiss General Committee for Assistance to War Victims in Poland, located in Vevey) and a rich collection of photographs documenting recruitment to the Polish Army in France. The article describes the archival sources gathered in the Archives of the Polish Museum in America and indicates research opportunities for showcasing the contribution of the Polish community of America to the process of revival of the Polish state in 1918.