Spuścizna Karola Kiebel Kobarskiego jako źródło do dziejów, organizacji i działalności Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Cieszynie

Karol Kiebel Kobarski był działaczem polskich organizacji społecznych na Śląsku Cieszyńskim. Jako naczelnik miejscowego gniazda Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” zorganizował drużyny sokole, z których podczas I wojny światowej powstał Legion Śląski. Była to formacja bojowa walcząca u boku armii austro-węgierskiej na froncie wschodnim. Za swą działalność w latach II wojny światowej został aresztowany i osadzony przez Niemców w nazistowskich obozach koncentracyjnych. Spuścizna dokumentacyjna Kobarskiego przechowywana jest w Archiwum Państwowym w Katowicach Oddział w Cieszynie oraz w Książnicy Cieszyńskiej. Są to pamiętniki, fotografie, mapy, druki ulotne, odznaczenia. Artykuł omawia strukturę i zawartość tej spuścizny oraz analizuje ją jako źródło do kształtowania się polskiej myśli narodowej na Śląsku Cieszyńskim. Działalność Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” sprowadzała się do budowania i utrwalania postaw patriotycznych oraz wzmacniania poczucia odrębności narodowej Polaków. Gromadząc materiały dotyczące tej organizacji Kobarski zebrał źródła ilustrujące metody i sposoby pracy nad kształtowaniem polskiej świadomości narodowej. Ten ogromny wysiłek edukacyjno-wychowawczy odbywał się na płaszczyźnie sportowej, kulturalnej i politycznej. Kształtowanie się polskiej myśli narodowej na Śląsku Cieszyńskim pociągnęło za sobą narodową emancypację i doprowadziło do włączenia jego części do niepodległej Polski.

Karol Kiebel Kobarski was an activist of Polish social organizations in Cieszyn Silesia. As the head of the local ‘nest’ of the ”Sokół” [literally: Falcon] Gymnastic Society, he organized Falcon Teams, which subsequently were transformed into the Silesian Legion during the First World War. It was a combat formation fighting alongside the Austro-Hungarian army on the Eastern front. As a result of his activity during World War II he was arrested and imprisoned in Nazi concentration camps by the Germans. Kobarski’s documentary legacy is stored in Cieszyn Branch of the State Archives in Katowice and in Cieszyn Library. It includes memoirs, photographs, maps, ephemeral prints and distinctions. The article discusses the structure and content of this legacy and analyses it as a source material for history of shaping Polish national thought in Cieszyn Silesia. The activities of the ”Sokół” Gymnastic Society came down to building and consolidating patriotic attitudes and strengthening the sense of national identity of Poles. By collecting materials concerning this organization, Kobarski collected sources illustrating methods and ways of working on shaping Polish national awareness. This enormous educational and upbringing effort had taken place in sports, cultural and political dimensions. The formation of Polish national thought in Cieszyn Silesia entailed national emancipation and led to partial incorporation of Cieszyn Silesia into sovereign Poland.