Liceum, muzeum, mauzoleum… O wskrzeszaniu arcydzieł na lekcjach polskiego

Theodor W. Adorno uważał, że „muzeum i mauzoleum łączy nie tylko skojarzenie fonetyczne. Muzea są jak rodzinne groby dzieł sztuki”. Autor szkicu dochodzi do wniosku, że do tego zestawu podobnie brzmiących słów można dopisać trzecie – liceum. W szkolnych programach i podręcznikach gromadzi się teksty kultury z jakichś powodów uznane za ważne i wartościowe oraz układa w rozmaitych porządkach (na poziomie liceum głównie w porządku chronologicznym). Ta „przymusowa zbiorowa egzystencja”, zrozumiała z perspektywy akademickiej (historia sztuki, historia literatury), z perspektywy ucznia często nie ma sensu. Autor szkicu zastanawia się, dlaczego tak się dzieje i jak spowodować, by liceum nie zamieniało się ani muzeum, ani tym bardziej w mauzoleum. Jak spowodować, by to, co uznane za wartość przez specjalistów, mogło stać się wartościowe również dla niespecjalistów, poddawanych w szkole edukacji ogólnej. Szukając rozwiązań, autor szkicu wychodzi od rozważań na temat fenomenu sztuki, krytycznie ocenia najnowszą podstawę programową dla liceum, odwołuje się do prac specjalistów z różnych dziedzin (m.in. historia sztuki, socjologia, dydaktyka, filozofia) i – przede wszystkim – do samych dzieł literackich i malarskich.

Theodor W. Adorno claimed that ‘‘museum and mausoleum are related not only phonetically. Museums are like family tombs of artwork.” The author of this text comes to the conclusion that this set of sound-alike words can be topped up with another word – high school (Polish: liceum). The ones responsible for completing school curricula and textbooks fill them up with texts of culture for some reasons considered important and valuable. They also segregate them according to various order (on high school level it is mainly a chronological order). This ‘‘compulsory collective existence”, which might be understood if we take an academic context into consideration (history of art, history of literature), very often does not make sense to high school students. The author of this text wonders why it is the way it is and what to do so that high school does not change into museum, and even mausoleum. And how to make high school students appreciate the values acknowledged by experts. Looking for the solutions, the author starts with reflections on art, expresses a negative opinion on the new high school curriculum, refers to works of experts on various fields (e.g. history of art, sociology, didactics, philosophy) and – most of all – refers to literary works and paintings.