Axiological principles of integrated protection of human and natural environments

Over the last few decades, we have witnessed a significant change in human mentality and attitudes towards the natural environment and its protection. This change is accompanied by different axiological principles within which we can distinguish: 1) the anthropocentric concept which places man in the centre and grants him a privileged place amongst other species; 2) the anti-anthropocentric concept which stresses the equality of all species and demands a reversal in humanistic orientation consolidated by the European Enlightenment; 3) the moderate anthropocentric concept which underlines human’s caring and a responsible role towards the ecosystem. As disturbances of ecological balance are the result of human actions and the sign of the cultural crisis, the necessity to protect the natural environment should be realised. John Paul II was a supporter of the above. He referred to the integrated ecology, which combines the protection of the natural environment with the concern of the quality of human spirituality. Integrated ecology poses two demands: 1) all actions towards environmental protection should be understood as means of confirming the respect of human personal dignity; 2) those actions which harm the natural environment and threaten man should be given up.

W ciągu ostatnich dekad jesteśmy świadkami znaczącej zmiany w mentalności ludzi i ich stosunku do środowiska naturalnego i jego ochrony. Zmianie tej towarzyszą różne zasady aksjologiczne, wśród których można wyróżnić: 1) koncepcję antropocentryczną, która w centrum stawia człowieka i przyznaje mu uprzywilejowane miejsce wśród innych gatunków; 2) koncepcję anty-antropocentryczną, która akcentuje równość gatunków i domaga się odwrócenia orientacji humanistycznej ugruntowanej przez europejskie oświecenie; 3) koncepcję umiarkowanie antropocentryczną, która podkreśla ludzką troskę i odpowiedzialność wobec ekosystemu. Ponieważ zaburzenia równowagi ekologicznej jest skutkiem działania człowieka i znakiem kryzysu kulturowego, konieczne jest uświadomienie sobie potrzeby ochrony środowiska naturalnego. Głosił to papież Jan Paweł II, odwołując się do ekologii integralnej, która łączy ochronę środowiska naturalnego i troskę o jakość duchowego życia człowieka. Ekologia integralna stawia dwa wymagania: 1) wszystkie działania na rzecz ochrony środowiska powinny być rozumiane jako środki umocnienia szacunku dla godności człowieka; 2) należy porzucić to wszystko, co niszczy środowisko naturalne i zagraża człowiekowi.