Rozwój nowych terapii stwardnienia rozsianego

New insights into the complex immunopathogenesis of multiple sclerosis (MS) have led to a development of the promising new therapeutic strategies for this disease during the last 15 years. In that time a number of the novel potential therapeutics have been identified. In this article the present state of therapy of MS is reviewed and the special attention is given to clinical trials performed on natalizumab, rituximab, alemtuzumab, cladribine, fingolimod, teriflunomide, laquinimod and fumarate. Currently available immunomodulatory therapies have been helpful for many MS patients, but for patients not improving on this treatment, the search for new drugs is necessary. Among monoclonal antibodies (MAbs) only natalizumab is approved so far for treatment of MS, but the other analysed MAbs are also very promising. The AFFIRM and SENTINEL studies showed that natalizumab is effective both in monotherapy and in combination with interferon β- 1a (IFN β- 1a) in patients with relapsing- remitting multiple sclerosis (RRMS). Long- term therapy with rituximab – another MAb – appears safe and effective in some patients with RRMS. In patients with early RRMS, alemtuzumab was more effective than IFN β- 1a. Additionally to MAbs, oral drugs gain the major attention in MS therapy recently. One of them, cladribine, may be a promising agent for refractory patients with secondary progressive MS (SPMS). New studies suggest that fingolimod (FTY720), another potential oral drug for MS, may be more effective than currently available treatments. MS patients receiving the low dose of fingolimod experienced a 52% reduction and patients on the higher dose showed a 38% reduction of the number of relapses. Treatment of RRMS with two different doses of teriflunomide was associated with reduced number of active MRI lesions, the higher dose was associated with reduced progression of disability in RRMS. The oral laquinimod was also effective in suppression of the development of active MRI lesions in RRMS. Similarly oral fumarate (BG00012) given three times daily reduced by 69% the mean number of the new Gd+ lesions and reduced the annualised relapse rate by 32% in RRMS. All this data suggest that in the nearest future several new, more effective drugs will be introduced to therapy of MS.

Stały postęp w poznawaniu patogenezy stwardnienia rozsianego (łac. sclerosis multiplex, SM) doprowadził w ciągu ostatnich 15 lat do rozwoju nowych obiecujących terapii tej choroby. W niniejszej pracy został przedstawiony aktualny stan wiedzy na temat potencjalnych nowych leków badanych w kierunku ich przydatności do leczenia SM. Szczególną uwagę poświęcono badaniom klinicznym prowadzonym z zastosowaniem w terapii SM natalizumabu, rytuksymabu, alemtuzumabu, kladrybiny, fingolimodu, teryflunomidu, lakwinimodu oraz fumaranu. Obecnie dostępne terapie lekami immunomodulującymi są pomocne w leczeniu wielu pacjentów z SM, jednak dla tych chorych, którym nie pomogły, konieczne jest poszukiwanie nowych leków. Spośród przeciwciał monoklonalnych jak dotąd jedynie natalizumab jest lekiem zarejestrowanym do leczenia SM, jednakże pozostałe badane obecnie przeciwciała monoklonalne zapowiadają się również bardzo obiecująco. Badania kliniczne AFFIRM i SENTINEL z natalizumabem potwierdziły jego skuteczność u pacjentów z postacią rzutowo- remisyjną SM (RRMS) zarówno w monoterapii, jak i terapii złożonej z interferonem β- 1a. Długoterminowa terapia rytuksymabem, kolejnym przeciwciałem monoklonalnym, wydaje się skuteczna i bezpieczna u niektórych chorych z RRMS. Wśród pacjentów z wczesnym RRMS alemtuzumab był bardziej skuteczny od interferonu β- 1a. Oprócz przeciwciał monoklonalnych coraz większe znaczenie w leczeniu SM zyskują leki doustne. Jeden z nich – kladrybina – może w przyszłości stanowić alternatywę dla pacjentów z postacią wtórnie postępującą SM opornych na dotychczasowe leczenie. Nowe badania sugerują, że FTY 720, kolejny badany w SM lek doustny, może być bardziej skuteczny niż leki dotychczas dostępne. Wśród chorych z SM otrzymujących niską dawkę leku zaobserwowano redukcję rzutów choroby o 52%, u pacjentów z wyższą dawką o 38%. Dwie różne dawki teryflunomidu redukowały liczbę aktywnych ognisk w MRI, a wyższa dawka spowalniała postęp niesprawności u pacjentów z postacią RRMS. Lakwinimod był skuteczny w hamowaniu rozwoju aktywnych ognisk w MRI u pacjentów z postacią RRMS. Podobnie doustny fumaran (BG00012) przyjmowany 3 razy dziennie redukował liczbę ognisk wzmacniających się po podaniu gadoliny o 69% i roczny czas do wystąpienia rzutu o 32% u pacjentów z RRMS. Wszystkie przedstawione dane wskazują, że w najbliższej przyszłości do terapii SM zostanie wprowadzonych kilka nowych i bardziej skutecznych leków.