Aktualne zasady terapii stwardnienia rozsianego

Multiple sclerosis (MS) is an autoimmune disease of the nervous system leading to irreversible disability. The currently used therapies in MS include treatment of relapse, disease-modifying therapies and symptomatic therapy. Steroid treatment is used for therapy of relapse. For disease-modifying therapies three different interferon beta products (IFN), glatiramer acetate (GA), natalizumab and mitoxantrone are approved. All those agents significantly reduce disease activity and delay the increase of disability in relapsing-remitting MS. The highest efficacy for IFN was shown in a very early phase of disease. Natalizumab represents the second-line therapy and is used for the ineffectiveness of IFN or GA treatment, in particular in the MS with frequent relapses. Mitoxantrone is approved for reducing neurologic disability and/or the frequency of clinical relapses in patients with worsening relapsing-remitting or secondary progressive MS. Symptomatic treatment includes spasticity, pain, fatigue, bladder dysfunction, depression and cognitive impairment therapies.

Stwardnienie rozsiane (łac. sclerosis multiplex, SM) jest autoimmunologiczną chorobą układu nerwowego prowadzącą do nieodwracalnego kalectwa. Obecnie ordynowana terapia w SM obejmuje leczenie ostrego rzutu choroby, stosowanie leków immunomodulujących wpływających na naturalny przebieg schorzenia oraz leków objawowych eliminujących lub zmniejszających dodatkowe objawy towarzyszące stwardnieniu rozsianemu. W leczeniu rzutu choroby stosuje się sterydoterapię. Standardowy schemat podawania to 500 lub 1000 mg metyloprednizolonu przez 3 lub 5 dni. Do leczenia immunomodulującego zostały zaaprobowane preparaty interferonu beta (IFN), octan glatirameru (GA), natalizumab oraz mitoksantron. Wszystkie te preparaty istotnie zmniejszają aktywność choroby (mniejsza częstość rzutów, dłuższe okresy między rzutami, mniejsza liczba zmian w badaniu MRI) oraz opóźniają powstawanie niesprawności u chorych. Największą skuteczność IFN wykazano u chorych z postacią rzutowo-remisyjną przy rozpoczęciu leczenia w najwcześniejszym okresie choroby. Natalizumab jest lekiem drugiego rzutu, zalecanym w przypadku nieskuteczności leczenia IFN lub GA, szczególnie w SM z częstymi rzutami choroby. Podobne zastosowanie ma mitoksantron, rekomendowany do leczenia pacjentów z szybko postępującą niesprawnością i częstymi rzutami oraz w postaci wtórnie postępującej. Inne leki immunosupresyjne nie mają rejestracji do stosowania w SM, ponadto ograniczeniem terapii immunosupresyjnych są poważne działania niepożądane. W leczeniu objawowym stosuje się preparaty zmniejszające spastyczność, ból, zmęczenie, zaburzenia w oddawaniu moczu, depresję czy zaburzenia poznawcze.