Znaczenie ultrasonografii przy wyborze metody leczenia ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego

Surgical removal of the gallbladder is indicated in nearly all cases of complicated acute cholecystitis. In the 1990s, laparoscopic cholecystectomy became the method of choice in the treatment of cholecystolithiasis. Due to a large inflammatory reaction in the course of acute inflammation, a laparoscopic procedure is conducted in technically difficult conditions and entails the risk of complications. The aim of this paper was: 1) to analyze ultrasound images in acute cholecystitis; 2) to specify the most common causes of conversion from the laparoscopic method to open laparotomy; 3) to determine the degree to which the necessity for such a conversion may be predicted with the help of ultrasound examinations. Material and methods: In 1993–2011, in the Second Department and Clinic of General, Gastroenterological and Oncological Surgery of the Medical University in Lublin, 5,596 cholecystectomies were performed including 4,105 laparoscopic procedures that constituted 73.4% of all cholecystectomies. Five hundred and forty-two patients (13.2%) were qualified for laparoscopic procedure despite manifesting typical symptoms of acute cholecystitis in ultrasound examination, which comprise: thickening of the gallbladder wall of > 3 mm, inflammatory infiltration in the Calot’s triangle region, gallbladder filled with stagnated or purulent contents and mural or intramural effusion. Results: In the group of operated patients, the conversion was necessary in 130 patients, i.e. in 24% of cases in comparison with 3.8% of patients with uncomplicated cholecystolithiasis (without the signs of inflammation). The conversion most frequently occurred when the assessment of the anatomical structures of the Calot’s triangle was rendered more difficult due to local inflammatory process, mural effusion and thickening of the gallbladder wall of >5 mm. The remaining changes occurred more rarely. Conclusions: Based on imaging scans, the most common causes of conversion included inflammatory infiltration in the Calot’s triangle region, mural effusion and wall thickening to > 5 mm. The classical cholecystectomy in acute cholecystitis should be performed in patients with three major local complications detected on ultrasound examination and in those, who manifest acute clinical symptoms.

Operacyjne usunięcie pęcherzyka żółciowego jest wskazane praktycznie we wszystkich przypadkach powikłanego, ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego. W latach dziewięćdziesiątych metodą z wyboru w leczeniu objawowej kamicy pęcherzyka żółciowego stała się cholecystektomia laparoskopowa. Z uwagi na duży odczyn zapalny w przebiegu ostrego stanu zapalnego zabieg laparoskopowy jest przeprowadzany w trudnych technicznie warunkach i wiąże się z ryzykiem wystąpienia powikłań. Celem pracy były: 1) analiza obrazów ultrasonograficznych przypadków ostrego zapalenia pęcherzyka żółciowego; 2) ustalenie najczęstszych przyczyn konwersji z metody laparoskopowej do otwartej laparotomii; 3) określenie, w jakim stopniu za pomocą badania ultrasonograficznego można przewidzieć potrzebę konwersji. Materiał i metoda: W latach 1993–2011 w II Klinice i Katedrze Chirurgii Ogólnej, Gastroenterologicznej i Nowotworów Układu Pokarmowego UM w Lublinie wykonano 5596 cholecystektomii, w tym 4105 zabiegów laparoskopowych, co stanowiło 73,4% wszystkich przeprowadzonych cholecystektomii. Pomimo typowych objawów ostrego zapalenia pęcherzyka w badaniu ultrasonograficznym, do których zaliczamy pogrubienie ściany pęcherzyka > 3 mm, naciek zapalny okolicy trójkąta Calota, wypełnienie pęcherzyka treścią zastoinową lub ropną, wysięk śródścienny lub przyścienny, 542 chorych (13,2%) zakwalifikowano do leczenia metodą laparoskopową. Wyniki: W grupie pacjentów operowanych konwersja była konieczna u 130 osób – w 24% przypadków w porównaniu z 3,8% chorych z niepowikłaną kamicą pęcherzyka żółciowego (bez cech zapalnych). Konwersji dokonywano najczęściej w przypadkach utrudnionej oceny struktur anatomicznych trójkąta Calota, wynikającej z miejscowego stanu zapalnego, wysięku przyściennego oraz pogrubienia ściany >5 mm. Pozostałe zmiany występowały rzadziej. Wnioski: Do najczęstszych przyczyn konwersji w badaniach obrazowych należały: zapalny naciek okolicy trójkąta Calota, wysięk przyścienny i pogrubienie ściany > 5 mm. Do cholecystektomii klasycznej w ostrym zapaleniu pęcherzyka żółciowego powinni być kwalifikowani pacjenci, u których w badaniu ultrasonograficznym stwierdza się trzy główne powikłania miejscowe oraz u których występują ostre objawy kliniczne.