Zakres zastosowania actio negatoria w teorii Fryderyka Zolla (starszego)

Przedmiot badań: W XIX-wiecznej doktrynie pojawiały się wątpliwości co do tego, jak należy określić zakres zastosowania skargi negatoryjnej. Głos w tej materii zabierali liczni europejscy romaniści, ale na szczególną uwagę zasługuje stanowisko, ubiegającego się o veniam docendi z prawa rzymskiego na Uniwersytecie Jagiellońskim, Fryderyka Zolla (starszego). Ten uczony nie bał się w swej pracy habilitacyjnej polemizować z najznakomitszymi badaczami prawa rzymskiego, wyrażając jednoznacznie swe zapatrywanie co do zakresu zastosowania skargi negatoryjnej. Cel badawczy: Celem artykułu jest analiza poglądów Fryderyka Zolla (starszego), które ten uczony sformułował w odniesieniu do zakresu zastosowania skargi negatoryjnej w prawie rzymskim. Oprócz tego praca ma na celu przypomnienie, iż także rodzimi uczeni zabrali głos w tej materii. Współcześnie bowiem poglądy krajowych romanistów są w mniejszym stopniu znane i przez to rzadziej cytowane aniżeli zagranicznych uczonych. Metoda badawcza: W pracy dokonano analizy poglądów Fryderyka Zolla (starszego), uwzględniając przy tym odniesienia do źródeł prawa rzymskiego, z których ten uczony korzystał, tworząc swe dzieło. W pracy więc oprócz metody prawno-historycznej wykorzystano także metodę dogmatyczną. Wyniki: W pracy wykazano, iż Fryderyk Zoll (starszy) był zwolennikiem szerokiego ujęcia zakresu zastosowania skargi negatoryjnej i tym samym opowiedział się przeciwko opinii wyrażanej przez część uczonych. Jego stanowisko zostało dogłębnie uzasadnione, a co istotne, stanowi prawdopodobnie pierwszą próbę takiego ujęcia zakresu zastosowania skargi negatoryjnej w polskojęzycznej literaturze romanistycznej.

Background: The XIX century doctrine saw doubts in how to determine the scope of application of actio negatoria. Whereas numerous European Roman law scholars expressed their views on this, special attention should be paid to the views held by Fryderyk Zoll (senior), who was pursuing a veniam docendi in Roman Law at the Jagiellonian University. In his habilitation dissertation, Zoll was not afraid to engage in a polemic with the most prominent researchers of Roman law and explicitly express his views as to the scope of application of actio negatoria. Research purpose: The article aims to analyze the views of Fryderyk Zoll (senior) that the scholar formulated with regard to the scope of application of actio negatoria in Roman law. The paper is furthermore intended as a reminder that Polish scholars, too, had their views on the matter. The reason is that currently the views of Polish-based Roman law researchers are not as well-known and therefore not as frequently quoted as the views held by foreign-based scholars. Methods: The paper encompasses an analysis of the views of Fryderyk Zoll (senior), as well as references to sources of Roman law that the scholar invoked in his work. In addition to the legal-historic method, the article utilizes the dogmatic method. Conclusions: The article shows that Fryderyk Zoll (senior) was a proponent of a broad scope of application of actio negatoria and thus rejected the views held by some other scholars. His position on the issue has been explained in detail and is probably the first attempt at arguing for such a broad scope of application of actio negatoria in Polish literature on Roman law.