Droga do Transcendencji w filozofii starożytnej. Doświadczenie mistyczne czy dialektyka?

Zadaniem tego artykułu jest określenie, czy jest możliwe odnalezienie w starożytnej filozofii takich form mistycznego doświadczenia, w których człowiek, prowadzony przez Boga, jest w stanie dostąpić wglądu w Jego istotę i kontemplować najwyższego Boga. Punktem wyjścia analiz jest definicja doświadczenia mistycznego sformułowana przez M. Gogacza, a następnie uzupełniana przez prace I. Andrzejuka. Definicja ta mówi o wiedzy zdobytej per raptum, jak to wyraża Tomasz z Akwinu. To z tej perspektywy są badane fenomeny, takie jak grecka religia, ryty misteryjne oraz pogańskie rozumienie boga/boskości/transcendencji. Analiza prowadzi do wniosku, że grecka filozoficzna wizja transcendencji nie stwarza miejsca na zaistnienie możliwości otrzymania wiedzy na temat Pierwszego Bytu w ramach mistycznego doświadczenia. Staje się to możliwe jedynie w filozofii chrześcijańskiej.