De arte moriendi Jana Gersona – średniowieczny przeżytek czy dar dla współczesnych? Próba analizy w świetle dokumentu Aktualne problemy eschatologii Międzynarodowej Komisji Teologicznej (1992)

Śmierć jest elementem ludzkiego życia, którego nie da się usunąć. Jak kiedyś, tak i obecnie, zmusza ludzi do stawiania wielu pytań o jej przyczynę, następstwa, naturę, a także o to, jak można się do niej przygotować. Odpowiedzią na ostatnie pytanie były w historii ludzkości dzieła o sztuce umierania, które powstawały przede wszystkim w średniowieczu.Ponieważ ludzie umierają i dzisiaj, zauważa się potrzebę opracowania „nowej sztuki umierania” odpowiadającej mentalności współczesnego człowieka. Pierwszym krokiem jest przeanalizowanie, czy i w jakiej mierze mogą w tym pomóc teksty średniowieczne. Celem niniejszego artykułu jest analiza jednego z takich utworów, autorstwa J. Gersona, pt. De arte moriendi w świetle współczesnej eschatologii.W pierwszym rozdziale zostają omówione rzeczy ostateczne człowieka opisane przez Gersona, czyli: śmierć, raj, czyściec, piekło. W drugim rozdziale przedstawia się, w jaki sposób naucza o nich Międzynarodowa Komisja Teologiczna w dokumencie pt. Aktualne problemy eschatologii (1992 r.). Rozdział trzeci jest próbą porównania eschatologii obu tekstów.

Death is a part of human life – a part which cannot be deleted. Both earlier and nowadays it pushes people to ask about its reason, consequences, nature and how to get ready for it. The response for the ultimate question were books about the art of dying, which first of all were written in the Middle Ages.People are dying also today, so there is a need to work out a “new art of dying”, which is compatible with the mentality of a contemporary human being. The first step is to analyse if and how medieval texts can help or explain it. An analysis in the light of contemporary eschatology of one of such texts: De artre moriendi written by J. Gerson is the point of the following article. The first chapter is about the final things in human life such as death, paradise, purgatory and hell, which are described by Gerson. In the second chapter there is presented the teaching of the International Theological Commission concerning those issues enclosed in the document Some current questions in Eschatology (1992). The third chapter is an attempt to compare the eschatology of both texts. The study allows to draw a conclusion that the medieval treatise of Gerson is not an anachronism, but might be a precious inspiration for contemporary theologians. Eschatology included in that treatise is faithful to contemporary eschatology, so it is possible, after doing some revisions and additions, to build ars moriendi for contemporary human based on it.