Człowiek: podmiot wychowania czy jego funkcja

W niniejszym artykule omówiono problem podmiotowości człowieka jako celu wychowania. Problem ten stawia się w kontekście sporu pomiędzy tradycją realizmu a idealizmu o rozumienie człowieka i o jego podmiotowość (sprawczość). Wyróżnia się dwa nurty w łonie idealizmu – indywidualizm i kolektywizm oraz w konfrontacji z nimi personalizm pedagogiczny. Dowodzi się, że tradycja idealizmu jest skażona redukcjonizmem poznawczym, o czym przesądza błędna koncepcja filozofii. Pokazuje się, że tradycja realizmu i wypracowane na jej gruncie rozumienie podmiotowości sięga myśli starożytnej Grecji, a jego pogłębienie wraz z uzasadnieniem to wkład kultury chrześcijańskiej.

The article discusses the problem of the subjectivity of man as the purpose of education. This problem is put in context of a dispute between the tradition of realism and idealism about the understanding of man and his subjectivity (causative). There are two trends within idealism – individualism and collectivism, and in the confrontation with them, pedagogical personalism. It is proven that the tradition of idealism is embedded in cognitive reductionism, which is determined by the erroneous concept of philosophy. It is shown that the tradition of realism and the understanding of subjectivity developed on its basis reach back to the thought of ancient Greek, and its development and justification is the contribution of Christian culture.