Finansowanie związków wyznaniowych w Republice Włoskiej: zarządzanie środkami z asygnaty podatkowej (otto per mille) przedmiotem krytyki Trybunału Obrachunkowego

Opracowanie koncentruje się na jednym z najważniejszych elementów systemu finansowania kościołów i innych związków wyznaniowych we Włoszech, jakim jest asygnata podatkowa w wysokości 0,8% podatku dochodowego od osób fizycznych (tzw. otto per mille). Włoski Trybunał Obrachunkowy (Corte dei Conti) w latach 2014-2018 przyjął cztery uchwały dotyczące tej problematyki. Zatwierdzone na ich podstawie raporty zawierają szereg uwag dotyczących sposobu zarządzania środkami pochodzącymi z tego źródła. W pierwszej części opracowania scharakteryzowana została instytucja otto per mille, będąca punktem odniesienia w wielu dyskusjach dotyczących nowoczesnych metod finansowania związków wyznaniowych. Następnie szczegółowo przedstawiono zarzuty podniesione w raportach oraz oficjalne stanowiska, jakie w ich sprawie sformułowały związki wyznaniowe, w tym Kościół Katolicki. W podsumowaniu opracowania sformułowano uwagi końcowe, stanowiące próbę krytycznego spojrzenia zarówno na opinie wyrażone przez włoski Trybunał Obrachunkowy, jak i na odnoszące się do nich komentarze i związane z nimi inicjatywy.

The present paper focuses on one of the main features of the system of financing of churches and other religious organizations in Italy, namely, the assignment of 0.8% of personal income tax (the so-called otto per mille). In the years 2014-2018, the Italian Court of Auditors (Corte dei Conti) passed four resolutions addressing this issue. The reports approved in this way contain a number of remarks concerning the management of funds coming from this source. The first part of the paper discusses the institution of otto per mille as a point of reference in numerous debates on modern ways of funding religious organizations. Next, the paper details the criticisms raised in the reports and presents the official positions of religious organizations, including that of the Catholic Church. In the conclusion, an attempt is made to critically evaluate both the views expressed by the Italian Court of Auditors, the commentaries pertaining to these views and initiatives inspired by them.