Obrażenia czaszkowo-mózgowe u dzieci powstałe w wyniku pokąsania przez psy – opis przypadków i przegląd piśmiennictwa

Body injuries caused by dog bites are of different kinds; they depend on the dog’s breed and size, which relates to the pressure strength of its jaws and to the child’s age and body mass. The above-mentioned factors may create life threatening conditions especially in the group of small children. The most dangerous ones consist of head injuries, including cranial bone fractures with invagination, often combined with a disruption of the pachymeninx. This type of open bone fractures was observed in three reported cases; the perpetrators were dogs of large breeds: German Shepard, Doberman and Bullmastiff. The children had CT of the head, and in one case it showed an undiagnosed bone fracture in another site. This fact indicates the significance of using Computed Tomography imaging in children bitten by animals. The children were operated on, in all cases the invaginated bone fragments were removed and the disrupted pachymeninx was debrided surgically. Since there was a possibility of infection, antibiotic therapy was applied in the post operation period. Some authors underline that surgical treatment and a hospital stay are the initial stage of longterm therapy including psychological support for the child and parents. Behavioural disorders which are a result of the injuries, and expenditures incurred for the hospital treatment of children bitten by dogs have become a significant problem of public health systems in developed countries. It can be suspected that these problems can, in the nearest future, become a serious challenge for the public health system in Poland.

Obrażenia ciała spowodowane pogryzieniem przez psy są zróżnicowane, zależą od rasy i wielkości psa (co przekłada się na siłę nacisku jego szczęk) oraz wieku i masy ciała dziecka. Wymienione czynniki powodują, że pogryzienia są znacznie poważniejsze u najmłodszych dzieci, zagrażając ich życiu. Szczególnie dotyczy to obrażeń głowy, w tym złamań kości czaszki z wgłobieniem, często z rozerwaniem opony twardej. Tego typu otwarte złamania kości czaszki obserwowano w trzech opisywanych przypadkach, sprawcami obrażeń były duże psy: owczarek niemiecki, doberman i bullmastiff. Dzieci poddane zostały badaniu tomografii komputerowej (TK) głowy, tylko w jednym wypadku badanie uwidoczniło nierozpoznane złamanie kości w innym miejscu. Wskazuje to na istotne znaczenie badania TK głowy u dzieci pogryzionych przez zwierzęta. Dzieci poddano leczeniu operacyjnemu, we wszystkich przypadkach usunięto wgniecione fragmenty kości oraz chirurgicznie zaopatrzono rozerwaną oponę twardą. W okresie pooperacyjnym, z uwagi na możliwość zakażenia, profilaktycznie zastosowano antybiotykoterapię. W piśmiennictwie podkreśla się, że leczenie operacyjne i szpitalne to wstępny etap długofalowej terapii, obejmującej również wsparcie psychologiczne dziecka i rodziców. Zaburzenia behawioralne będące następstwem doznanych obrażeń oraz nakłady finansowe ponoszone na leczenie szpitalne dzieci pogryzionych przez psy, stają się w państwach wysoko rozwiniętych istotnym problemem zdrowia publicznego. Należy przypuszczać, że również w Polsce problemy te mogą w niedługim czasie stanowić równie poważne wyzwanie dla zdrowia publicznego.