Zawartość ołowiu w wybranych gatunkach roślin o potencjalnym znaczeniu leczniczym

Rośliny lecznicze, dzięki posiadanym dużym wybiórczym zdolnościom kumulowania pierwiastków śladowych i metali ciężkich, mogą stanowić dodatkowe ich źródło dla stosujących je osób. W związku z tym podjęto próbę oceny zawartości ołowiu w wybranych roślinach, które klasyfikowane są jako przydatne w ziołolecznictwie i fitoterapii. Rośliny zostały pobrane z terenu dzielnicy Częstochowa Mirów, tj. terenu, który może być postrzegany przez laika jako obszar nieskażony i odpowiedni do pozyskania surowców leczniczych. Biodostępne ilości jonów ołowiu w badanych roślinach są podobne i w większości przypadków mieszczą się w przedziale 2,48–2,64 μgPb/g. Najwyższe zawartości ołowiu [μg/g] zanotowano dla następujących gatunków: babka zwyczajna (Plantago major) – 3,68 w korzeniu, dziewanna pospolita (Verbascum nigrum) – 6,32 w korzeniu, mak polny (Papaver rhoeas) – 9,50 w korzeniu i 3,00 w liściu, dziewanna wielkokwiatowa (Verbascum densiflorum) – 3,84 w liściu. Największą incydentalną zawartość ołowiu zaobserwowano w korzeniach następujących gatunków roślin (μg/g), np.: krwawnik pospolity (Achillea millefolium) 45,46; starzec jakubek (Senecio jacobaea) 40,14; babka zwyczajna (Plantago major) 32,47; szczaw lancetowaty (Rumex hydrolapathum) 31,81. Fakt ten posiada duże znaczenie dla ocen zawartości ołowiu w gatunkach pozyskiwanych w celach leczniczych i przydatności tych roślin w fitoterapii. W oparciu o przeprowadzone badania, opisujące występowanie ołowiu na badanym terenie (w ujęciu statystycznym), można ustalić najmniejsze i incydentalne tło środowiskowe zawartości tego metalu. Jest ono podwyższone w stosunku do obszarów niezanieczyszczonych, z których komercyjnie pozyskuje się materiał zielarski. Właściwości kumulowania ołowiu w poszczególnych częściach roślin są zróżnicowane gatunkowo. U większości badanych gatunków są one największe dla korzeni i liści.

Medicinal plants due to their selective ability of accumulation of trace elements and heavy metals, may be an additional source of these elements and metals for people using the plants. Therefore, there was taken an attempt to assess the lead content in some plants that are classified as useful in herbal medicine and phytotherapy. The plants were collected from the area of Czestochowa - Mirow, the area that can be seen by a layman as an uncontaminated area and suitable for medicinal raw material collection. Bioavailable amounts of lead ions are similar and, in most cases, they range from 2,48 – to 2,64 μgPb/g. The highest lead content [μg/g] was recorded for the following plant species: Plantago major – 3,68 in the root, Verbascum nigrum – 6,32 in the root, Papaver rhoeas – 9,50 in the root and 3,00 in the leaf, Verbascum densiflorum – 3,84 in the leaf. The highest incidental lead content was observed in the roots of the following species of plants (μg/g): Achillea millefolium 45,46; Senecio jacobaea 40,14; Plantago major 32,47; Rumex hydrolapathum 31,81. This fact is of a great importance for the evaluation of the lead content in plant species collected for medicinal purposes and usefulness of these plants in phytotherapy. Based on the studies describing the statistics of presence of lead on the studied area one can establish the smallest and incidental environmental background of the metal content. It is higher in relation to the uncontaminated areas of commercial collection of the herbal plants. Abilities of lead accumulation in different parts of the plant are diverse depending on the species. In most species tested they are the biggest for roots and leaves.