Wodogłowie wymagające implantacji układu zastawkowego u pacjentów z pierwotnymi guzami komór mózgowych – doświadczenia własne

WSTĘP: Guzy wewnątrzkomorowe stanowią 1,5–3% wszystkich guzów mózgu. Są to zmiany o znacznej heterogenności pod względem rozpoznania histopatologicznego, symptomatologii oraz możliwych dostępów operacyjnych. Jednym z powikłań guzów wewnątrzkomorowych jest wodogłowie wymagające implantacji układu zastawkowego. Autorzy ocenili zależność rozwoju wodogłowia „zastawkozależnego” od lokalizacji guza, doszczętności resekcji, występowania wodogłowia przedoperacyjnego oraz zastosowania drenażu zewnętrznego komór mózgu. MATERIAŁ I METODA: Analizie retrospektywnej poddano 31 przypadków chorych z pierwotnie wewnątrzkomorowymi guzami mózgu, leczonych na Oddziale Neurochirurgii Szpitala w Jastrzębiu-Zdroju w latach 2002–2013. Wiek chorych wahał się od 17 do 75 lat. Grupa ta stanowiła 2,3% wszystkich pacjentów z guzami mózgu. Wybór dostępu operacyjnego był uzależniony od lokalizacji i charakteru zmiany oraz preferencji operatora. WYNIKI: 14 guzów (45,2%) położonych było w komorze czwartej, 9 (35%) w komorze trzeciej, 8 (25,8%) w komorach bocznych. Diagnostyka histopatologiczna wykazała: 6 przypadków ependymoma WHO II (19,4%), 4 subependymoma WHO I (12,9%), 3 carcinoma plexus choroidei WHO IV (9,7%), po dwa przypadki (6,5%) torbieli koloidowej i malignant ependymoma WHO III/IV oraz 10 innych rozpoznań. W 81% przypadków wykonano całkowitą resekcję guza. Wodogłowie przedoperacyjne występowało w 35% przypadków. U 42% chorych zastosowano drenaż komorowy zewnętrzny w okresie okołooperacyjnym. Wodogłowie pooperacyjne, wymagające implantacji układu zastawkowego, wystąpiło w 12,9% przypadków (4 chorych). Analiza statystyczna wykazała statystycznie istotną zależność jedynie między występowaniem takiego wodogłowia a lokalizacją guza (p = 0,041). WNIOSKI: Doszczętność operacyjna, obecność wodogłowia obturacyjnego przed zabiegiem oraz założenie drenażu komorowego zewnętrznego nie mają statystycznie istotnego wpływu na ryzyko rozwoju wodogłowia po zabiegu. Istotny statystycznie wpływ na powstanie „zastawkozależnego” wodogłowia w przebiegu pooperacyjnym ma jedynie lokalizacja guza z predylekcją do komory czwartej.

INTRODUCTION: Intraventricular tumours constitute 1.5–3% of all brain tumours. These tumours are a very heterogeneous group. There are many histologic types, various symptomatology and different surgical approaches. One of the possible complications is hydrocephalus, sometimes demanding shunt implantation. The authors estimated the relationship between shunt-dependent hydrocephalus and tumour location, the extension of resection, occurrence of preoperative hydrocephalus and the use of an external ventricular shunt. MATERIAL AND METHODS: A retrospective analysis of 31 cases with primary intraventricular tumours operated on in the Neurosurgical Department of the State Hospital in Jastrzebie-Zdroj between 2002 and 2013 was conducted. The age of the patients ranged between 17 and 75 years. This group constituted 2.3% of all patients with brain tumours. RESULTS: 14 tumours (45.2%) were located in the 4th ventricle, 9 (35%) in the 3rd ventricle, 8 (25.8%) in lateral ventricles. The histopathological diagnostics revealed: 6 cases of ependymoma WHO II (19.4%), 4 cases of subependymoma (12.9%), 3 cases of choroid plexus carcinoma, 2 coloid cysts (6.5%), 2 cases of malignant ependymoma WHO III/IV (6.5%) and 10 other diagnoses. Total resection was performed in 81% of tumours. Preoperative hydrocephalus appeared in 35% of cases. A perioperative external ventricular shunt was applied in 42% of patients. Shunt-dependent hydrocephalus appeared after 12.9% of operations (4 patients). Statistical analysis revealed a significant relationship between the existence of shunt-dependent hydrocephalus and tumour location (p = 0.041). CONCLUSION: The extent of resection, the occurrence of preoperative hydrocephalus and the use of an external ventricular shunt do not change the risk of the development of postoperative hydrocephalus. Only the location of the tumour has a statistically significant influence on the occurrence of shunt-dependent hydrocephalus.