Usuwanie płyt azbestowo-cementowych a narażenie zawodowe i środowiskowe na azbest

Background: Workers’ exposure to asbestos and ambient air pollution were investigated during the removal of asbestos-cement sheets from blocks of flats and cooling towers. The results of personal measurements for respirable fibers and the total dust exposure were compared to the current MAC values to assess the exposure to asbestos in this group of construction workers. The assessment of asbestos fiber contamination in ambient air was based on stationary air measurements performed near workplaces. Material and methods: The analysis was based on over 180 personal sampling results of total dust and respirable fibres collected among workers who removed a-c sheets from blocks of flats or from cooling towers between January 2000 and November 2007. Additionally, 86 ambient air samples were taken. The counts of respirable fibers were analyzed by the PCM method. Additional information about workplaces and the circumstances of measurement was also taken into consideration. Results: : For workers removing a-c sheets from blocks of flats, the concentration of chrysotile respirable fibers was 0.24 f/cm3, and the concentration of total dust was 3.7 mg/m3. Workers removing a-c sheets from cooling towers were exposed to concentrations of respirable chrysotile, crocidolite, and amosite fibres of 0.06 f/cm3; the concentration of total dust for this group of workers was 9.8 mg/m3. The time-weighted average for 8-hour shift was 0.6 times the MAC value for respirable fibers and 19.7 times the MAC value for total dust. The environment around blocks of flats was more heavily contaminated with asbestos than that around cooling towers. Conclusions: During the removal of a-c sheets, workers were exposed to excessive concentrations of dust containing asbestos. Over 90% of the results exceed the current MAC values. Removal of a-c sheets polluted ambient air to the level of 1000 f/m3.

Wstęp: Remonty obiektów z usuwaniem płyt azbestowo-cementowych stwarzają zagrożenie pyłem azbestowym dla zdrowia pracowników budowlanych i osób znajdujących się w pobliżu. Celem pracy było oszacowanie narażenia zawodowego pracowników, usuwających materiały a-c oraz narażenia środowiskowego w pobliżu prowadzonych prac. Materiał i metody: Wyniki stężeń respirabilnych włókien i pyłu całkowitego azbestu z ponad 180 pomiarów osobistych na stanowiskach pracy przy demontażu płyt a-c z obiektów mieszkalnych (bloki) i przemysłowych (chłodnie wody), przeprowadzonych zgodnie z obowiązującymi normami, opracowano statystycznie i przyrównano do obowiązujących obecnie normatywów higienicznych. Opracowano także ponad 80 wyników pomiarów stacjonarnych obok remontowanych obiektów, przeprowadzonych równocześnie z pomiarami osobistymi. Wykorzystano wyniki z lat 2000-2007 oraz informacje dotyczące okoliczności pomiarów. Wyniki: Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego podczas usuwania płyt a-c z bloków mieszkalnych mieściło się w granicach 1000–8000 wł./m3, a w zakresie 1000–7000 wł./m3, gdy azbest usuwano z chłodni wody. Dla pracowników zdejmujących płyty a-c ze ścian budynków mieszkalnych stężenie respirabilnych włókien azbestu chryzotylowego wynosiło 0,31 wł./cm3, a stężenie pyłu całkowitego – 2,7 mg/m3. Pracownicy, odnoszący odpady a-c do kontenerów, narażeni byli na stężenia 0,27 wł./cm3 respirabilnych włókien i 5,7 mg/m3 pyłu całkowitego. Średnia krotność NDS wynosiła 1,2 dla respirabilnych włókien oraz 7,8 dla pyłu całkowitego. Stężenie włókien chryzotylu, amozytu i krokidolitu podczas usuwania płyt a-c z chłodni wynosiło 0,05 wł./cm3, a podczas odnoszenia ich do kontenerów 0,10 wł./cm3. Stężenia pyłu całkowitego mieściły się w zakresie 7,3–12,4 mg/m3. Średnia krotność NDS wynosiła 0,6 dla respirabilnych włókien oraz 19,7 dla pyłu całkowitego. Wnioski: Pracownicy, usuwający płyty a-c z bloków mieszkalnych, pracowali w narażeniu na pyły zawierające włókna azbestu chryzotylowego 1,2 razy przekraczającym NDS. Usuwanie płyt z chłodni wody powodowało narażenie na włókna chryzotylu, krokidolitu oraz amozytu, które w 2,6% przypadków przekraczało NDS. Poziom stężeń włókien azbestu w powietrzu atmosferycznym podczas remontów bloków mieszkalnych był wyższy niż przy remontach chłodni.