Obraz kliniczny i epidemiologia atypowych oraz krztuścowych zapaleń płuc u dzieci nieskutecznie leczonych ambulatoryjnie, hospitalizowanych w sezonie infekcyjnym 2015–2016

The incidence of respiratory tract infections caused by Mycoplasma, Chlamydophila pneumoniae and Bordetella pertussis in children increases in the infectious season of autumn-winter-spring. Infection with atypical bacteria manifests with slightly increased body temperature, dry cough and headaches. However, these clinical signs are insufficient to determine the aetiology of individual atypical forms of pneumonia. The aim of the study was to outline the clinical picture of children with atypical and pertussis-related pneumonia unsuccessfully treated as outpatients and hospitalised at the Department of Paediatric and Allergy during the infectious season of 2015–2016. In this period of time, 507 patients at the age from 5 weeks to 17.5 years were hospitalised. Pneumonia caused by Mycoplasma pneumoniae and Chlamydophila pneumoniae was confirmed by the presence of IgA and/or IgM antibodies (positive result >1.1 RU/mL), and infection caused by Bordetella pertussis – by IgA antibodies in the serum (positive result >2 IU/mL). Most of the patients had chest X-ray performed. Mycoplasma pneumoniae and/or Chlamydophila pneumoniae were detected in 51 children, and pertussis – in 131 children. Patients admitted to hospital usually presented lung signs on auscultation such as wheezing, crepitation and rales; some of them also presented rash and fever. The radiological image indicated densities depending on interstitial, parenchymal or mixed changes. Fever and rash usually occurred in younger children (2.5% and 5%, respectively), whilst 38% of patients did not present with auscultatory signs or fever at admission (mainly older children). This study reveals that clinical symptoms of atypical and pertussis-related infections can be very uncharacteristic, and delay in making a proper diagnosis results in improper treatment.

W sezonie jesienno-zimowo-wiosennym wzrasta częstość zachorowań na zapalenia płuc u dzieci – częste są infekcje dróg oddechowych o etiologii Mycoplasma, Chlamydophila pneumoniae oraz Bordetella pertussis. W przebiegu zakażenia bakteriami atypowymi występują nieznacznie podwyższona ciepłota ciała, suchy kaszel i bóle głowy. Jednakże objawy kliniczne nie pozwalają na odróżnienie etiologii poszczególnych atypowych zapaleń płuc. Celem przeprowadzonego badania było określenie charakterystyki klinicznej dzieci chorych na atypowe i krztuścowe zapalenie płuc nieskutecznie leczonych ambulatoryjnie, hospitalizowanych na Oddziale Klinicznym Interny Dziecięcej i Alergologii w sezonie infekcyjnym 2015–2016. W ocenionym okresie hospitalizowano z powodu zapalenia płuc 507 dzieci w wieku od 5 tygodni do 17,5 roku. Zapalenie płuc o etiologii Chlamydophila pneumoniae i Mycoplasma pneumoniae zostało potwierdzone obecnością przeciwciał w klasie IgA i/lub IgM (wynik dodatni >1,1 RU/ml), a o etiologii Bordetella pertussis – obecnością w surowicy przeciwciał klasy IgA (wynik dodatni >2 IU/ml). U większości pacjentów wykonano zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej. Etiologię Mycoplasma pneumoniae i/lub Chlamydophila pneumoniae potwierdzono u 51 dzieci, krztusiec rozpoznano u 131 dzieci. Pacjenci przyjmowani do szpitala często prezentowali zmiany osłuchowe nad polami płucnymi pod postacią świstów, furczeń oraz rzężeń, u niektórych występowała gorączka i wysypka. Obraz radiologiczny wskazywał na zagęszczenia zależne od zmian zapalnych śródmiąższowych, miąższowych lub mieszanych. Zwłaszcza u dzieci młodszych obserwowano gorączkę oraz wysypkę (odpowiednio u 2,5% i 5% dzieci), natomiast 38% pacjentów nie prezentowało przy przyjęciu zmian osłuchowych ani gorączki (głównie dzieci starsze). Z przedstawionego badania wynika, że objawy kliniczne infekcji atypowych układu oddechowego i zakażenia pałeczką krztuśca mogą być niecharakterystyczne, a opóźnienie rozpoznania powoduje wdrożenie nieskutecznego leczenia.