Angina paciorkowcowa – zasady diagnostyki i leczenia

Tonsillopharyngitis is one of the main causes of medical appointments. In fact, a seemingly simple diagnosis and treatment causes various problems and is the reason of many problems and errors, including antibiotic misuse or overuse. The most frequent aetiological agents of pharyngitis relate to viruses. A carefully taken medical history and physical examination can help distinguish patients in whom bacterial (streptococcal) aetiology should be suspected. However, signs and symptoms themselves do not usually allow the correct diagnosis to be established. A clinical suspicion of bacterial infection must be confirmed microbiologically. The best practice is a throat culture. Rapid tests for the presence of Streptococcus pyogenes antigen are a convenient alternative. They are characterised by high sensitivity and specificity. The first-line treatment in streptococcal tonsillopharyngitis is phenoxymethylpenicillin used for 10 days. Streptococcus pyogenes is uniformly sensitive to this antibiotic. Cefadroxil is reserved for patients with non-immediate hypersensitivity to penicillin and Streptococcus pyogenes carriers. Macrolides, in turn, should be used only if immediate hypersensitivity occurs. In this case, 3–5-day treatment with azithromycin is a convenient alternative to clarithromycin. It is important to use its high, double doses – the standard dose is ineffective. Treatment of streptococcal tonsillopharyngitis with amoxicillin, amoxicillin with clavulanic acid and cefuroxime axetil is considered inappropriate and harmful. These are relatively broad-spectrum antibiotics, but their overuse is conductive to the spread of pneumococci of reduced penicillin sensitivity.

Zapalenie gardła i migdałków podniebiennych jest jedną z częstszych przyczyn wizyt lekarskich. Pozornie prosta diagnostyka i leczenie nastręcza w rzeczywistości wiele problemów i jest przyczyną błędów, w tym nadużywania antybiotyków lub stosowania ich niezgodnie z zaleceniami. Najczęstszym czynnikiem etiologicznym zapalenia gardła są wirusy. Dokładnie zebrany wywiad i badanie przedmiotowe powinny pomóc wytypować pacjentów, u których trzeba podejrzewać bakteryjną (paciorkowcową) etiologię objawów. Same w sobie są jednak niewystarczające do ustalenia właściwego rozpoznania. Kliniczne podejrzenie zakażenia bakteryjnego należy koniecznie potwierdzić za pomocą badania mikrobiologicznego. Złotym standardem pozostaje posiew wymazu z gardła. Wygodną alternatywę stanowią szybkie testy na obecność antygenu Streptococcus pyogenes. Cechują je wysoka czułość i swoistość. Lekiem pierwszego rzutu w leczeniu paciorkowcowego zapalenia gardła i migdałków podniebiennych jest fenoksymetylopenicylina stosowana przez 10 dni. Wrażliwość szczepów Streptococcus pyogenes na ten antybiotyk jest pełna. Cefadroksyl rezerwuje się dla pacjentów z nienatychmiastową nadwrażliwością na penicylinę oraz nosicieli Streptococcus pyogenes. Z kolei makrolidy powinny być stosowane jedynie w razie wystąpienia nadwrażliwości o typie natychmiastowym. Tutaj wygodną alternatywą dla klarytromycyny jest trwające 3–5 dni leczenie azytromycyną. Bardzo ważną rolę odgrywa stosowanie jej wysokich, podwójnych dawek – dawka standardowa jest nieskuteczna. Za niecelowe i szkodliwe uznaje się leczenie anginy paciorkowcowej amoksycyliną, amoksycyliną z kwasem klawulanowym czy aksetylem cefuroksymu. Są to antybiotyki o relatywnie szerokim spektrum, jednak ich nadmierne wykorzystanie sprzyja rozprzestrzenianiu się szczepów pneumokoków o zmniejszonej wrażliwości na penicyliny.