Areas of research in economics and management science become increasingly close – they overlap and become very similar. New events, new products of people’s actions, new patterns of behaviour arise with a pace unknown before. Institutionalisation of these phenomena aimed at their broad codification also takes on new forms. We live in an age of ubiquitous innovativeness. Naturally, the question arises: should innovations be perceived in the same way as in the past? Are there any new types of innovations that have appeared lately? Are the current definitions of market and social innovations still up to date?
The aim of the article is to present a change in approach to innovations over time, with particular focus on their market and social aspects. The author attempts to answer the following questions: how did technological progress visible in the networking of economy influence the understanding of social innovations, what is the role of social production and exchange which replace gradually market exchange, in the social innovation definition, to what extent is the cooperation within a community in the virtual space characteristic of a special class of social innovation?
The research method used by the author is based on literature studies on innovations and on the economics of cooperation (access, sharing, co‑use). It comprises an analysis of different concepts of innovation, in particular different definitions of the name, an analysis of different approaches to cooperation economics, comparisons of the obtained results, and conclusions formulation.
The approach to innovation changes over time – from a technical, social and market approach to a differently understood today social approach. Contemporary, the criteria for innovation “society” are different. The understanding of innovation is influenced by the increased role of social production and exchange at the expense of market exchange. The networking of the information economy significantly strengthens the social aspect of innovation. Cooperation within a community, including co‑creation of goods, access to them, their co‑use and sharing, is an extreme example of the advantage of the social dimension of innovation over its market aspect.
Obszary badań w ekonomii i naukach o zarządzaniu stają się sobie coraz bliższe, coraz mniej rozłączne – przenikają się i upodabniają. W niespotykanym dotąd tempie pojawiają się nowe zdarzenia, nowe wytwory działań ludzi, nowe wzory zachowań, których instytucjonalizacja, szeroko rozumiana jako ich utrwalanie, też przybiera nowe formy. Żyjemy w epoce wszechobecnej innowacyjności. W naturalny sposób rodzą się pytania: Czy innowacje należy dziś rozumieć tak samo jak dawniej?, Czy w ostatnim czasie pojawiły się klasy innowacji o cechach wcześniej niespotykanych?, Czy dotychczasowe definicje innowacji rynkowych i społecznych zachowują swą aktualność?.
Celem artykułu jest przedstawienie zmiany podejścia do innowacji w czasie, ze szczególnym uwzględnieniem ich aspektu rynkowego i społecznego. Autorka próbuje odpowiedzieć na pytania: Jak postęp technologiczny, wyrażający się w usieciowieniu gospodarki informacyjnej, wpłynął na zmianę rozumienia innowacji społecznych?, Jaki wpływ na definiowanie innowacji społecznych ma wzrastająca rola społecznej produkcji i wymiany kosztem wymiany rynkowej?, W jakim stopniu wspólnotowa forma współpracy w przestrzeni wirtualnej jest wyróżnikiem szczególnej klasy innowacji społecznych?.
Przyjęta i stosowana przez autorkę metoda badań sprowadza się do studiów literaturowych nad innowacjami i ekonomią współpracy (dostępu, współdzielenia, współużytkowania) – analizy różnych koncepcji innowacji, w szczególności różnych definicji tej nazwy, różnych podejść do ekonomii współpracy, zestawienia wyników owych analiz i sformułowania wniosków.
Podejście do innowacji zmienia się w czasie – od podejścia technicznego, przez społeczne i rynkowe, do społecznego, ale rozumianego dziś inaczej. Inne jest obecnie kryterium wyróżnienia „społeczności” innowacji. Na rozumienie innowacji wpływa wzrost roli społecznej produkcji i wymiany kosztem wymiany rynkowej. Usieciowienie gospodarki informacyjnej znacznie wzmacnia wymiar społeczny innowacji. Wspólnotowa forma współpracy, z uwzględnieniem współtworzenia dóbr, dostępu do nich, ich współużytkowania i dzielenia się nimi, jest skrajnym przykładem przewagi wymiaru społecznego innowacji nad ich wymiarem rynkowym.
