Rola ultrasonografii w diagnostyce neuropatii pourazowych oraz powikłań po operacjach nerwów obwodowych

The most common causes for surgical procedures involving peripheral nerves are injuries and carpal tunnel syndrome. Carpal tunnel decompression surgery consists in cutting the transverse carpal ligament thereby releasing the nerve entrapped by this ligament. Following the procedure, pain symptoms should subside immediately. If the patient complains about pain that does not subside with time, it is necessary to conduct a diagnostic process. Until recently, electrophysiological tests, which determine the ability to conduct impulses, have been the gold standard. In the recent years, however, ultrasound examinations with the use of high-frequency transducers, which precisely specify the cause of postoperative complications, have been used more and more often as the first choice examination. Such an examination also enables assessment of the adjacent tissues which may be the source of persisting symptoms. This facilitates designing proper treatment. In the case of posttraumatic changes in the nerves, the neurological status (the return of sensation and motor function of the muscles innervated by a given nerve trunk) depends on the time from the procedure since nerve tissue regenerates gradually. If the healing process is incorrect,“a neuroma-in-continuity” may form when the regenerate does not penetrate to the peripheral stump and forms a chaotic scar at the reconstruction level. An ultrasound examination enables assessment of the nerve suturing site in terms of nerve trunk continuity restoration, identification of neuromas and control of their growth. Moreover, it enables adhesions to be diagnosed. Based on the interview, clinical examination as well as neurophysiological and ultrasound examinations in posttraumatic or postoperative neuropathies, one can precisely plan the management, i.e. decide whether a wait-and-see attitude should be assumed or a surgical procedure should be conducted as soon as possible.

Najczęstszymi przyczynami operacji na nerwach obwodowych są zespół cieśni kanału nadgarstka oraz urazy. Zabieg operacyjny odbarczenia cieśni kanału nadgarstka polega na całkowitym przecięciu więzadła poprzecznego kanału nadgarstka i tym samym uwolnieniu nerwu z ucisku wywoływanego przez to więzadło. Po zabiegu operacyjnym dolegliwości bólowe powinny niemal natychmiast ustąpić. Jeżeli pacjent zgłasza ból mimo upływu czasu, konieczna jest diagnostyka. Do niedawna złotym standardem było badanie elektrofizjologiczne, które określa zdolność do przewodzenia impulsów. W ostatnich latach coraz częściej badaniem pierwszego rzutu staje się ultrasonografia z zastosowaniem głowic wysokiej częstotliwości, która precyzuje przyczynę powikłań pooperacyjnych. Ponadto umożliwia ocenę sąsiadujących tkanek, które mogą stanowić źródło utrzymujących się dolegliwości. Ułatwia to zaplanowanie właściwego leczenia. W przypadku zmian pourazowych nerwów stan neurologiczny (powrót zakresu czucia i funkcji motorycznej mięśni unerwianych przez dany pień nerwowy) odnosi się do czasu, jaki upłynął od zabiegu, gdyż regeneracja tkanki nerwowej następuje stopniowo. W przypadku niewłaściwego gojenia może dojść do wytworzenia nerwiaka w ciągłości, gdy regenerat nie penetruje do kikuta obwodowego i tworzy chaotyczną bliznę na poziomie rekonstrukcji. Ultrasonografia umożliwia ocenę miejsca zespolenia pod kątem odtworzenia ciągłości pnia nerwowego, stwierdzenia obecności nerwiaków i kontrolowania ich rozrostu. Dodatkowo stwarza możliwość diagnozowania zrostów. Na podstawie wywiadu, przeprowadzonego badania klinicznego oraz badań neurofizjologicznych i ultrasonograficznych w przypadku neuropatii pourazowych czy pooperacyjnych można precyzyjnie zaplanować postępowanie, tj. stwierdzić, czy należy przyjąć postawę wyczekującą, czy też jak najszybciej wykonać zabieg operacyjny.