Ocena czynności hormonalnej przysadki po operacji somatotropinoma

Introduction: Somatotropinoma is a pituitary adenoma that excessively secretes the growth hormone and gives the symptoms of acromegaly in adults. The laboratory diagnosis is based on the value of the growth hormone (GH) after the oral glucose tolerance test (OGTT) and on the concentration of insulin-like growth factor 1 (IGF-1). The first line treatment is the surgical removal of the tumour. Both adenoma growth within the sella turcica and the surgery can lead to the damage of the pituitary gland and to the disorders of its secretory function. For this reason, in each patient after the tumour removal laboratory tests evaluating the effectiveness of the treatment and also the hormonal function of the pituitary gland are performed. Therefore, the objective of our study was to evaluate the secretory function of the pituitary gland in patients after somatotropinoma surgery. Material and methods: The study group consisted of 40 patients (27 women and 13 men) after somatotropinoma surgery – four patients with reoperation and nine patients with radiotherapy as complementary treatment. The values of GH in OGTT test and IGF-1 level were analyzed as well as the concentrations of other pituitary and adequate peripheral glands hormones. Results: The successful surgical treatment of acromegaly – the normalization of concentrations of GH and IGF–1 was noted mainly with macroadenoma (15/20). Hypopituitarism was observed in 18 patients (mainly plurihormonal – 14/18) and concerned each person after the reoperation, and most patients after radiotherapy. Nearly all (17/18) patients with pituitary hormone deficiency had macroadenoma diagnosed. Conclusion: The surgical treatment of somatotropinoma leads to the cure of acromegaly not in all patients. After removing of adenoma, hypopituitarism is often observed, mainly plurihormonal, and the risk of its occurrence increases in patients re-operated and / or after radiotherapy.

Wstęp: Somatotropinoma to gruczolak przysadki nadmiernie wydzielający hormon wzrostu, który u osób dorosłych prowadzi do rozwoju akromegalii. W diagnostyce laboratoryjnej kluczowe znaczenie mają wartości hormonu wzrostu (GH) w doustnym teście obciążenia glukozą (OGTT) oraz stężenie insulinopodobnego czynnika wzrostu 1 (IGF–1). Zasadniczą metodą leczenia akromegalii jest chirurgiczne usunięcie guza. Zarówno rozrost gruczolaka wewnątrz siodła tureckiego, jak i sam zabieg chirurgiczny może powodować uszkodzenie przysadki oraz zaburzenia jej funkcji wydzielniczej i dlatego u każdego pacjenta po usunięciu guza wykonuje się badania laboratoryjne oceniające nie tylko skuteczność leczenia akromegalii, ale także czynność hormonalną całej przysadki. W związku z tym, celem naszej pracy była ocena funkcji wydzielniczej przysadki u pacjentów operowanych z powodu somatotropinoma. Materiały i metody: Do badania zakwalifikowano 40 osób (27 kobiet i 13 mężczyzn) poddanych operacji guza somatotropowego przysadki, w tym u czterech z nich przeprowadzono reoperację, a u dziewięciu pacjentów zastosowano uzupełniającą radioterapię. Analizie poddano wyniki oznaczeń GH w OGTT oraz IGF–1, a także stężenia pozostałych hormonów przysadkowych i odpowiednich hormonów gruczołów obwodowych. Wyniki: Skuteczne leczenie operacyjne akromegalii – normalizację stężeń GH i IFG–1, odnotowano u połowy pacjentów, w większości z makrogruczolakiem (15/20). Pooperacyjną niedoczynność przysadki stwierdzono u 18 osób (głównie wielohormonalną – 14/18). Dotyczyła ona każdej osoby po reoperacji i większości chorych po radioterapii. U prawie wszystkich (17/18) pacjentów z niedoczynnością przysadki, w badaniu obrazowym zdiagnozowano makrogruczolaka. Wnioski: Leczenie operacyjne somatotropinoma nie u wszystkich chorych doprowadza do wyleczenia akromegalii. Po usunięciu gruczolaka dość często dochodzi do niedoczynności przysadki, przeważnie o charakterze wielo– hormonalnym, a ryzyko jej wystąpienia wzrasta u osób reoperowanych i/lub poddanych radioterapii.