Czy warto profilaktycznie usuwać jajniki u chorych na raka jelita grubego?

The article is a review of available literature concerning the incidence of synchronous and metachronous metastases of colorectal cancer to the ovaries. A separate analysis included data from autopsy and clinical studies (incidence in historic series: 5–10% in the former and 3–14% in the latter). Recent studies estimate the incidence of metastases of large bowel cancer to the ovaries at 0.9–2.9%. At the time of diagnosis, metastasis to the ovary usually takes the form of solid or solid-cystic tumor of over 4 cm in diameter, often bilateral (5–70%). Recent studies did not confirm higher incidence of metastases to the ovaries of tumors located in the rectum versus those located in the colon. Furthermore, we discuss prognostic value of metastases to the ovaries considering current TNM classification, highlighting newly created categories M1a (isolated metastasis, e.g. to the ovary) and M1b (multiple distant metastases). The authors suggest simplified clinical recommendations, advocating against prophylactic ovariectomy of grossly normal ovaries. On the other hand, excision of tumor-invaded ovary in premenopausal women or of both ovaries (diseased and normal contralateral) in postmenopausal women, appears justified. However, before undertaking such a procedure, one must be sure about absence of other tumor foci or – if they are present – about feasibility of complete excision of all other extraovarian metastases.

W artykule dokonano analizy dostępnego piśmiennictwa na temat częstości występowania synchronicznych i metachronicznych przerzutów raka jelita grubego do jajników. Odrębnie analizowano dane pochodzące z badań pośmiertnych (częstość w badaniach historycznych 5–10%) oraz klinicznych (częstość w badaniach historycznych 3–14%). Częstość przerzutów raka jelita grubego w jajniku w aktualnych badaniach ocenia się na 0,9–2,9%. Przerzut w jajniku zwykle w chwili rozpoznania ma postać guza przekraczającego 4 cm średnicy, o budowie litej lub lito-torbielowatej, często obustronnego (u 50–70%). Nie obserwuje się obecnie częstszego pochodzenia przerzutów w jajniku z raka zlokalizowanego w odbytnicy w porównaniu z okrężnicą. Ponadto w tekście omówiono rokownicze znaczenie przerzutów w jajnikach w świetle aktualnej klasyfikacji TNM, zwracając uwagę na utworzenie nowych kategorii M1a (izolowany przerzut, między innymi w jajniku) i M1b (mnogie przerzuty odległe). Autorzy przedstawili także uproszczone wskazówki klinicznie, nie zalecając profilaktycznego wycinania niezmienionych jajników. Jednocześnie uzasadnione wydaje się wycięcie zmienionego jajnika u chorych przed menopauzą lub obu jajników (zmienionego i niezmienionego) u chorych po menopauzie. Warunkiem podjęcia zabiegu jest upewnienie się co do nieobecności innych ognisk choroby lub – w razie obecności takich zmian – możliwości doszczętnego usunięcia wszystkich pozajajnikowych przerzutów.