Depresja sezonowa – wybrane aspekty diagnostyczne i terapeutyczne

Depression has since long remained an up-to-date and inexhaustible topic. A steady increase is still observable in the number of scientific studies exploring various facets of clinical manifestations, aetiology, mechanisms and determinants of depression. This paper elaborates on a particular type of depression – seasonal affective disorder (SAD). This condition usually lasts from a few weeks to a few months and occurs most often in the third decade of life, seldom in children. The diagnosis is from 2 to 3 times more frequent in women. After diagnosis and launching treatment, the symptoms can persist from 2 to 11 years. Some people fully recover from the disorder, or present only mild symptoms. As many as approximately 33% to 44% of patients, develop the major depression episode. In the world statistics the seasonal depression, apart from allergies and AIDS, is placed on the 4th position in the most common health issues. Even up to 10% of people in Poland, feels that the shortening of the day is linked to their general well-being and displays more or less severe symptoms of this condition. This study is a review of the latest literature on the pattern of the seasonal affective disorder. The aetiology of SAD, its psychopathological manifestations and differential diagnosis criteria will be discussed. Practical implications will also be suggested with regard to coping with the symptoms, possibilities of preventing relapses and specificity of the professional counseling for people suffering from SAD.

Depresja od lat pozostaje tematem aktualnym i niewyczerpanym. Obserwowany jest wciąż utrzymujący się stały wzrost liczby badań naukowych eksploatujących w różnych aspektach różnorodność obrazów zaburzenia, jego etiologii, mechanizmów i uwarunkowań. Przedmiotem niniejszego opracowania będzie szczególna postać depresji, jaką jest sezonowe zaburzenie afektywne (seasonal affective disorder, SAD). Schorzenie trwa zazwyczaj od kilku tygodni do kilku miesięcy, pojawia się najczęściej w trzeciej dekadzie życia osoby, rzadziej u dzieci. Dwa do trzech razy częściej rozpoznanie dotyczy kobiet. Po zdiagnozowaniu i podjęciu leczenia objawy choroby utrzymują się od 2 do 11 lat. U części osób zaburzenie z czasem całkowicie ustępuje lub pozostają tylko łagodne jego symptomy. Aż u około 33% do 44% osób rozwija się epizod depresji głównej. W statystykach światowych depresję sezonową – obok alergii i AIDS – lokuje się na czwartym miejscu wśród najczęstszych problemów zdrowotnych. W Polsce nawet do 10% społeczeństwa odczuwa wpływ skracania się dnia na samopoczucie oraz doświadcza mniej lub bardziej nasilonych objawów choroby. Niniejsze opracowanie stanowi przegląd współczesnej literatury podejmującej zagadnienia sezonowego wzorca zaburzeń afektywnych. Przedstawiona zostanie etiologia, obraz patopsychologiczny, diagnostyczne kryteria różnicujące omawiany zespół objawów, a także praktyczne przesłanki w kierunku radzenia sobie z symptomami, możliwości zapobiegania nawrotom oraz specyfika pomocy specjalistycznej dla osób doświadczających depresji sezonowej.