Epidemiologia nowotworów złośliwych narządów płciowych u kobiet w Polsce

Aim of paper: Epidemiological analysis of malignant tumors developing within the female genital system in Polish population. Material and method: Data concerning incidence were obtained in the National Tumor Registry; data on mortality were obtained at the Head Statistical Bureau. Data on mortality in other European countries come from the WHO database (WHO Statistical Information System). Analysis of time trends was based on coefficients standardized with respect to global population. Results: Malignancies of the female genital system account for about 20% of malignant tumors in Polish females. Most common are: endometrial cancer (over 5000 new cases per year), ovarian cancer (about 3500) and cervical cancer (over 3100). Over the past 4 decades, we are witnessing a rapid increase of incidence of endometrial cancer and a trend towards decreasing mortality. A decline in both incidence and mortality is seen in cervical cancer. Ovarian cancer has reached stable coefficients of morbidity and mortality since about two decades. In Poland, 5-year survival indices are worse than mean values reported in most European countries. Conclusions. In the area of female genital malignancies, reduction of incidence is seen only in cervical cancer, while reduction of mortality – both in cervical and in endometrial cancer. Popularization and reorganization of national screening programs designed to early detection of malignant tumors, combined with promulgation of awareness of risk factors of carcinogenesis are fundamental to control the “tumor epidemic”.

Cel pracy: Analiza epidemiologiczna nowotworów złośliwych występujących w obrębie żeńskich narządów płciowych w polskiej populacji. Materiał i metoda: Dane dotyczące zachorowań pochodzą z Krajowego Rejestru Nowotworów, dane dotyczące zgonów pochodzą z Głównego Urzędu Statystycznego. Dane o zgonach w krajach Europy zaczerpnięto z bazy WHO (WHO Statistical Information System). Analizę trendów czasowych oparto na współczynnikach standaryzowanych według populacji świata. Wyniki: Nowotwory żeńskich narządów płciowych stanowią około 1/5 zachorowań na nowotwory wśród kobiet w Polsce. Najczęstszym schorzeniem są nowotwory trzonu macicy (ponad 5000 zachorowań), jajnika (około 3500) i szyjki macicy (ponad 3100). W ciągu ostatnich czterech dekad gwałtownie rosła zachorowalność na nowotwory trzonu macicy przy malejącym trendzie umieralności. Malejąca tendencja zachorowalności i umieralności jest obserwowana w raku szyjki macicy. Rak jajnika mniej więcej od dwóch dekad wykazuje stabilizację wartości współczynników zachorowalności i umieralności. Wskaźniki 5-letnich przeżyć w Polsce są niższe niż średnie obserwowane w krajach europejskich. Wnioski: Pośród nowotworów narządów płciowych kobiecych spadek zachorowalności dotyczy wyłącznie raka szyjki macicy, zaś spadek umieralności – zarówno raka szyjki, jak i trzonu macicy. Popularyzacja lub reorganizacja populacyjnych programów przesiewowych wczesnego wykrywania nowotworów złośliwych w połączeniu z upowszechnianiem wiedzy o czynnikach ryzyka karcinogenezy jest niezbędna do zahamowania „epidemii” nowotworów.