Praktyczne aspekty szczepień ochronnych u dzieci

The paper discusses practical aspects of prophylactic vaccinations in Poland. Special attention was put to vaccination suitability, selection of vaccines, schedule and application methods. Active immunization in children is performed in accordance with national prophylactic immunization program, in case of epidemiological threats, additionally special vaccination actions are performed in high risk groups. Before every vaccination appropriate medical qualification should be carried out, including history, physical examination, evaluation of potential post-vaccination risks, recommendations and indications. The usage of 10-point screening pre-vaccination “Questionnaire in children and adolescents” is highly recommended. Appropriate time intervals between living vaccines applications or subsequent doses of the same vaccines should be observed. In case of repeated injections in children it is also vital to relieve pain by breast-feeing or sucrose solution during vaccine application. Local anaesthetics or painkillers can also be applied. It can be problematic for a doctor to recommend vaccinations for children suffering from allergies. It should be pointed out that only anaphylaxis to vaccine antigens or other parts of vaccine is an absolute contraindication against its usage. Children with chronic diseases should be immunized during remission periods and receive a wider than obligatory range of vaccines.

W pracy omówiono aspekty praktyczne dotyczące zasad wykonywania szczepień ochronnych w Polsce. Zwrócono uwagę na prawidłowe przeprowadzanie kwalifikacji do szczepień, odpowiedni dobór szczepionek, schemat i technikę ich podawania. Uodpornienie czynne przeciwko chorobom zakaźnym u dzieci i młodzieży jest wykonywane według narodowych programów szczepień ochronnych, a w przypadku zagrożeń epidemicznych dodatkowo przeprowadzane są szczepienia akcyjne w grupach wysokiego ryzyka. Przed każdym szczepieniem należy przeprowadzić odpowiednią kwalifikację lekarską, uwzględniającą wywiad, badanie fizykalne, ocenę ryzyka ewentualnych odczynów poszczepiennych lub wskazań do szczepień zalecanych. Bardzo pomocny w uzyskaniu wywiadu przed szczepieniem i w jego interpretacji jest 10-punktowy „Kwestionariusz wywiadu przesiewowego przed szczepieniami dzieci i młodzieży”. Należy ściśle przestrzegać wieku, w którym realizuje się szczepienia, oraz odstępów czasowych pomiędzy szczepionkami żywymi lub kolejnymi dawkami tej samej szczepionki. Wykonywanie wielokrotnych iniekcji podczas realizacji szczepień wymaga stosowania różnych sposobów eliminacji doznawanego przez dziecko bólu. Należą do nich m.in.: karmienie piersią podczas szczepienia, podawanie roztworu sacharozy, stosowanie preparatów miejscowo znieczulających skórę lub środków przeciwbólowych. Pewne problemy w kwalifikacji do szczepień ochronnych stwarzają lekarzowi dzieci z chorobami alergicznymi. Należy podkreślić, że tylko uczulenie w stopniu anafilaksji na antygeny szczepionkowe czy inne składowe szczepionki jest bezwzględnym przeciwwskazaniem do jej stosowania. Dzieci z chorobami przewlekłymi powinny być szczepione w okresach remisji choroby i otrzymywać dodatkowo szerszy niż obowiązkowy zakres szczepień.