Rozwój społeczno-gospodarczy a aktywność społeczności lokalnych w województwie wielkopolskim

Aktywność obywatelska zależna jest zarówno od cech społeczno-demograficznych, jak i sytuacji gospodarczej obszaru, w jakim jest realizowana. Celem niniejszego opracowania jest próba przedstawienia zależności pomiędzy poziomem rozwoju społeczno-gospodarczego (określonego na podstawie wybranych wskaźników) a stopniem aktywności społecznej mieszkańców (określonej liczbą stowarzyszeń działających na rzecz rozwoju lokalnego i regionalnego) w gminach województwa wielkopolskiego. Do osiągnięcia tego celu wykorzystano metody matematyczno-statystyczne (m.in. algorytm k-średnich). Badania wykazały, że w województwie wielkopolskim występuje polaryzacja gmin pod względem społeczno-gospodarczym. Szczegółowe analizy potwierdziły istnienie zależności pomiędzy aktywnością mieszkańców mierzoną współczynnikiem aktywności lokalnej (Wal) a wybranymi cechami gospodarczymi. W przypadku cech o charakterze społecznym zależność nie występowała. Wartości wskaźnika były również w pewnym stopniu zależne od poziomu zurbanizowania gminy. Wykazano, że mieszkańcy gmin wiejskich byli bardziej aktywni w zakresie działań na rzecz rozwoju lokalnego. Biorąc pod uwagę aktywność na rzecz rozwoju lokalnego oraz sytuację społeczno-gospodarczą, dzięki zastosowaniu metody k-średnich uchwycono podobieństwa gmin i przedstawiono to zjawisko w ujęciu przestrzennym. Rezultaty badań wskazały istnienie grupy gmin podobnych do siebie w strefie oddziaływania aglomeracji poznańskiej. Podobieństwem wyróżniały się także gminy zlokalizowane w północnej oraz wschodniej części badanego obszaru (głównie gminy wiejskie).

Civic activity depends both on socio-demographic and the economic situation of the area in which it is implemented. The aim of this study is to present the relations between the level of socio-economic development (determined on the basis of selected indicators) and the level of social activity of the inhabitants (determined by the number of associations acting for community-led local and regional development) in the communes of Wielkopolskie voivodeship. To achieve this goal, mathematical and statistical methods, among others k-means algorithm – were used. The research show that in Wielkopolskie voivodeship there is a social and economic polarization of communes. Detailed analyses confirmed that there is a relation between the activity of the inhabitants (measured by Wal) and selected economic features. In the case of social features, this relation did not exist. The value of the local activity index was also to some extent dependent on the level of urbanization of the commune. It was shown that local development activity was more visible among inhabitants of rural communes. The k-means method has been applied to capture the similarity of communes in spatial terms (considering their social and economic situation and the activity for local development). The existence of a group of similar communes in the Poznań agglomeration’s impact zone was indicated. The similarity of communes located in the northern and eastern part of the studied area (mainly rural communes) was also visible.