Nowe przestrzenie publiczne na terenach poprzemysłowych śródmieścia Krakowa

Zjawisko adaptacji dawnych terenów przemysłowych do potrzeb i wyzwań współczesnych ośrodków miejskich ma już długą tradycję. Od drugiej połowy XX wieku w wielu miastach zachodnich wzrosło zainteresowanie transformacją obszarów dawnych fabryk i zakładów przemysłowych, wchłoniętych przez rozrastającą się tkankę miejską. Miejsca, z których przemysł się wycofał, wyprowadzając swoją działalność w inne, bardziej dogodne lokalizacje, często niszczejąc trwały przez wiele lat w zawieszeniu, jako rodzaj „miejskich pustek” i niedostępnych nieużytków. Z czasem, w toku procesów gentryfikacyjnych, rewitalizacyjnych zyskiwały stopniowo zainteresowanie, by w końcu odżyć – znajdując przy tym nową tożsamość funkcjonalno-przestrzenną. Celem artykułu będzie przedstawienie wybranych przykładów krakowskich przeobrażeń terenów poprzemysłowych, w obrębie lub bezpośrednim sąsiedztwie śródmieścia, których współczesne wcielenia stały się wartościowym rozwinięciem istniejącego systemu miejskich przestrzeni publicznych w ostatnich dwóch dekadach. Szczegółowo zostaną przedstawione zmiany funkcji i użytkowania obecnych przestrzeni publicznych na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat, jak również historia tych obszarów oraz ich sytuacja pod względem zapisów strategicznych i planistycznych, co zobrazuje rolę samorządu miejskiego w procesie opisywanych przeobrażeń.

The process of adapting old post-industrial areas to the needs and challenges of contemporary urban centres has a long tradition. Since the second half of the 20th century, the interest in transforming areas of former factories and industrial plants, absorbed by the growing urban fabric, has increased in many western cities. Places from which industry withdrew in order to relocate its activities to more convenient locations, were often falling into ruin or spent many years in a limbo, as a kind of „urban void” and inaccessible wasteland. Over time, during gentrification and revitalisation processes, interest gradually grew to finally revive such areas, while granting them a new functional and spatial identity. The aim of the article will be to present selected examples of transformations of post-industrial areas in Krakow, within or in a short distance from the downtown area, whose contemporary incarnations have become a valuable development of the existing system of urban public spaces. The history of selected areas, changes in their function and use in recent 20 years, as well as their situation in terms of strategy and town planning will be presented in detail, thus illustrating the role of the municipal government in the process of transformation of the locations studied.