Populizm antyislamski a socjalizacja polityczna w kontekście polskim

Artykuł przedstawia propozycję ramy analitycznej dla zjawiska islamofobii w szerszym kontekście politycznym. Jako główne kategorie służą do tego: pojęcie populizmu – interpretowane w świetle politologicznych ujęć radykalizmu lub ekstremizmu prawicowego i jego związków z rasizmem (populizm etnocentryczny), a także pojęcie socjalizacji politycznej jako kształtowania świadomości, wdrażania w kulturę polityczną i interpelacji do zbiorowej podmiotowości. W oparciu o tę ramę podejmuję analizę roli populizmu antyislamskiego w socjalizacji młodego pokolenia w Polsce w powiązaniu z innymi roszczeniami polityczno-kulturowymi. Po omówieniu wybranych wątków dyskursu antyislamskiego i osadzeniu go w szerszym konglomeracie ideologicznym prawicy prezentuję zabiegi agend socjalizacyjnych polskich nacjonalistów, które służą formowaniu nowego pokolenia politycznego. W końcowej części artykułu analizuję obserwowaną podmiotowość przez pryzmat socjopedagogicznych koncepcji oporu i socjalizacji krytycznej, a także w świetle zagadnienia funkcjonalnego związku populistyczno-rasistowskiej podmiotowości z kapitalizmem.

The article suggests a framework in which to analyze the phenomenon of Islamophobia in Poland as part of a broad political context. The main categories it puts forward are: populism, which is approached through notions of radicalism or extremism, and its link with racism (ethnocentric populism), as well as the threefold idea of political socialization as a forming of consciousness, an introduction to political culture, and an interpellation to collective subjectivity. Within this framework, I address the question of the role played by anti-Islamic populism in the socialization of young Poles today, as well as its connection with other political and cultural claims. I discuss some aspects of anti-Islamic discourse and the broader right-wing ideological formation, as well as attempts made to socialize individuals as agents of Polish nationalism with a view to forming a new political generation. The final part of the article analyzes this subjectivity through the prism of the sociological-pedagogical notions of resistance and critical socialization, as well as the functional connection of this racist-populist subjectivity with capitalism.