Niesprawność władz publicznych w świetle prawno-przestrzennych i partycypacyjnych narzędzi rewitalizacji

W artykule zaprezentowano argumenty wskazujące na niesprawność władz publicznych w systemie polityki przestrzennej. Punktem wyjścia jest analiza wykorzystania narzędzi kształtujących tę politykę, wprowadzonych dzięki uchwaleniu w 2015 r. ustawy o rewitalizacji, m.in. narzędzi związanych ze sferą prawno-przestrzenną i partycypacją. Niesprawność przejawia się w braku umiejętności, woli i determinacji do kształtowania i ochrony ładu przestrzennego. W rewitalizacji zaś przejawia się m.in.: niewłaściwym lub niepełnym zdiagnozowaniem problemów stanowiących podstawę dla przeprowadzenia rewitalizacji, brakiem woli władz publicznych w zakresie adekwatnej reakcji na zdiagnozowane problemy, brakiem aktywnej współpracy z interesariuszami (wynikającym zarówno z niskiego poziomu kapitału społecznego, jak i podejścia urzędów). W konsekwencji tylko władze pełnią funkcję podmiotu realizującego gminny program rewitalizacji, a brakuje innych interesariuszy i aktywności publicznej. Uwzględniając powyższe założenia, bezpośrednim celem artykułu jest określenie, czy i w jakim zakresie narzędzia rewitalizacji mogą ograniczać niesprawność władz publicznych w systemie gospodarki przestrzennej (w odniesieniu do obszarów rewitalizacji). Poniższa analiza wskazuje, że w badanych przypadkach narzędzia rewitalizacji nie są więc wykorzystywane w pełnym zakresie (obejmującym wszystkie powiązane z nimi możliwości). Także narzędzia z zakresu partycypacji nie są w pełni wykorzystane (szczególnie te związane z funkcjonowaniem Komitetu Rewitalizacji).

Enactment of the Polish Act on Urban Regeneration has granted municipalities new opportunities of using spatial policy development tools, including ones related to the legal, spatial, and participatory domain. The inefficiency of public authorities in the spatial management system manifests itself in insufficient skills as well as the lack of will and determination to shape and protect spatial order. Speaking of urban regeneration, this inefficiency becomes evident, but not only, in the erroneous or incomplete diagnosis of issues that should trigger regeneration processes; the lack of prompt and thoughtful response to the diagnosed problems; the lack of active cooperation with stakeholders (attributable both to the low level of social capital and the attitude of bureaucrats). Ultimately, this inefficiency leads to the implementation of the municipal regeneration program only by public authorities and not by regeneration stakeholders. Based on these findings, the article seeks to determine whether and to what extent urban regeneration tools can reduce the inefficiency of public authorities in the spatial management system (in relation to areas subject to regeneration). The conducted analysis of case studies demonstrates that regeneration tools are not employed to their full potential (to unlock all the related benefits). Participation tools are not fully utilized, either (especially those linked to the operation of the Urban Regeneration Committee).