Konkurencyjność firm w świetle teorii ekonomii behawioralnej Richarda H. Thalera

Artykuł jest przeglądem dorobku R. Thalera pod kątem możliwości jego wykorzystania do analizy konkurencyjności firm. Uwaga została skupiona szczególnie na firmach najmniejszych, w tym samozatrudnionych. Podjęto próbę odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób wprowadzenie elementów behawioralnych do analizy konkurencyjności przedsiębiorstw tego typu, może pomóc w rozwoju nauki oraz jak może być wykorzystane w praktyce gospodarczej. Traktując dorobek naukowy Thalera jako inspirację, postanowiono zidentyfikować główne narzędzia przez niego wypracowane, w tym różne typy błędów poznawczych, systematycznych błędów czy rzekomo nieistotne czynniki, które są pomijane w głównych nurtach teorii ekonomii, a w rzeczywistości mają istotne znaczenie dla procesu podejmowania decyzji. Dodatkowym celem analizy było zidentyfikowanie obszarów badawczych, których wzbogacenie o elementy ekonomii behawioralnej mogłoby przynieść najwięcej korzyści. Wyodrębniono dwa takie obszary: w teorii mikroekonomii – obszar „decyzje producenta” oraz w teorii makroekonomii – obszar dotyczący interwencji państwa i prowadzenia polityk publicznych.

The article contains a review of R. Thaler’s scientific output with respect to its possible use for the analysis of competitiveness of companies. The attention is focused particularly on the smallest businesses, including the self-employed. An attempt is made to answer the question of how the introduction of behavioural elements into the competitiveness analysis of enterprises of this type can foster the development of science and how it can be used in the economic practice. Inspired by Thaler’s scientific output, the author decided to identify the main tools developed by Thaler, including the various types of cognitive biases, systematic errors, or supposedly irrelevant factors that are overlooked in the mainstream economic theories which, in fact, are essential for the decision-making process. An additional aim of the analysis is to identify the research areas which, if enriched with elements of behavioural economics, could be most beneficial. Two such areas are identified: in the microeconomic theory – the area of “manufacturer’s decisions”, and in the macroeconomic theory – the area of state intervention and public policies.