Exercises in expansion. Colonial threads in the National Democracy’s turn toward discipline

1895 was the first year of the “Brazilian fever” in Galicia, i.e. a migration wave of peasant masses from Galicia to Brazil. In my article, I analyze the content of the 1895 “transitional” volume of Przegląd Wszechpolski (“All-Polish Review”), previously called Przegląd Emigracyjny (Migration Review), when the Lviv journal passed into the hands of the National League. I shall discuss the ways in which folk masses were presented in particular articles, and reflect on the meaning of the concept of colonization used there. In the articles of Przegląd Wszechpolski, the idea of Polish colonization (i.e. the settlement in Brazil and the United States of the peasant masses expelled by poverty from their home villages in partitioned Poland) began to intertwine with the idea of the colonization of these masses – attempts to ensure that they would remain Polish and Catholic, and with the idea of the expansion of Polish national body, so that it takes its proper place in the global capitalist economy. I argue that dealing with Polish colonisation played significant role in the National Democracy’s “turn toward discipline,” usually associated with another example of spontaneous mobilization of the masses – the 1905 revolution.

Rok 1895 był w Galicji pierwszym rokiem „brazylijskiej gorączki”, czyli fali migracji mas chłopskich z Galicji do Brazylii. W moim artykule chcę się skupić na analizie treści „przejściowego” rocznika lwowskiego pisma Przegląd Wszechpolski, wydawanego wcześniej jako Przegląd Emigracyjny, które w 1895 roku przeszło w ręce Ligi Narodowej. Zamierzam omówić sposoby, w jakie w poszczególnych tekstach były przedstawiane ludowe masy, oraz zastanowić się nad znaczeniem stosowanego tam pojęcia kolonizacji. Idea polskiej kolonizacji, to znaczy osadnictwa prowadzonego w Brazylii i Stanach Zjednoczonych przez masy chłopskie wygnane przez biedę z ziem polskich, na łamach pisma zaczęła się przenikać z ideą kolonizacji tych mas – dbałością, by się nie wynarodowiły i nie porzuciły religii katolickiej, a także z ideą ekspansji polskiego ciała narodu, które miało zająć odpowiednie miejsce w globalnej gospodarce kapitalistycznej. W artykule dowodzę, że zajmowanie się polską kolonizacją odegrało ważną rolę w endeckim „zwrocie ku dyscyplinie”, który zwykł być kojarzony z innym przykładem spontanicznej mobilizacji mas – rewolucją 1905 roku.