Ostatni naród w Europie czy rząd trwalszy i lepiej zorganizowany niż w Anglii : osiemnastowieczne opinie o Polsce przed i po uchwaleniu Konstytucji 3 maja

Tematem artykułu są obiegowe opinie i stereotypy o Rzeczypospolitej Polskiej od drugiej połowy XVII wieku do końca XVIII wieku. Ówczesna Polska była uważana za kraj uderzających kontrastów, łączący godność królewską z nazwą Rzeczypospolitej, prawa z anarchią feudalną. Krytykowano polskie stosunki polityczne, społeczne i gospodarcze, wypaczone pojmowanie wolności i wynikającą z tego anarchizację życia politycznego, przewagę szlachty nad innymi stanami, cywilizacyjne zacofanie. W drugiej połowie stulecia mówiono jeszcze o religijnej nietolerancji. Autor wspomina, że pomimo przejaskrawienia niektórych opinii, nie były one bezzasadne (np. toruńska publiczna egzekucja z 1724 roku). Poprawę przyniosła ustawa rządowa z 1791 roku – zlikwidowała liberum veto, nierówność chłopów czy religijną nietolerancję i zagroziła tym samym nadziejom Prus i Rosji na kolejne rozbiory.

Fotografie.