Grażyna Lipińska (1902-1995)

Artykuł przedstawia postać Grażyny Lipińskiej - jej życie, jej poświęcenie i patriotyzm w nieustającej walce o Polskę. Uczestniczyła w obronie polskiego Lwowa w 1918, w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920, w obronie Grodna przed Armią Czerwoną w 1939 roku. Skazana w 1941 na dziesięć lat łagrów i 15 lat zsyłki. Uczestniczyła w marszu śmierci na wschód zorganizowanym przez NKWD. Od 1942 w Związku Walki Zbrojnej i AK w Mińsku na Białorusi organizowała i prowadziła akcje wywiadowcze na wschodzie. W 1944 aresztowana przez NKWD oskarżona o szpiegostwo na rzecz Anglii skazana na 6 lat łagru, potem w 1951 na 25 lat łagrów. Do Polski wróciła w 1956 roku. Odtąd społecznie pracowała w Komitecie Pomocy Repatriantom, ewidencjonowała więźniów uwolnionych w ZSRR, nieustannie inwigilowana przez Służbę Bezpieczeństwa i Białoruskie KGB. W latach sześćdziesiątych zaczęła spisywać swoje wspomnienia z lat 1939-56, ktore wykorzystała m. in. w publikacji „Słownika uczestniczek walki o niepodległość Polski 1939-1945. Poległe i zmarłe w okresie okupacji niemieckiej.” Życiorys walki, wspomnienia o kobietach represjonowanych Grażyna Lipińska opublikowała w Paryżu w 1988 pod tytułem "Jeśli zapomnę o nich... " W wolnej Polsce blisko współpracowała z harcerstwem, od 1980 działała w NSZZ "Solidarność". Wielokrotnie odznaczana, zmarła w 1995 roku.