Wczesnodziecięca niepłynność mówienia – opis przypadku

The aim of this work is presentation of the basic information concerning speech disfluency among young children, as well as a review of the three-year longitudinal research. A young boy was examined and the research was conducted by his mother (J.D.), who was advised and assisted by the supervisor (Z.T.). Although speech disfluency starts and develops mainly at preschool age, literature on the subject is relatively meagre and case studies are rarely presented. According to the ICD-10 diagnostic criteria, stuttering is treated as a behaviour and emotion disorder which starts in the childhood. It may be regarded as a psychosomatic disorder, whose structure consists of linguistic (e.g. speech disfluency), biological (e.g. increased muscle tension), psychological (e.g. fear of speaking) and social (e.g. isolation) factors, as well as relations between them. Such systemic and structural presentation of this disorder was used to describe the child examined. The following stages of his development were distinguished: I – disfluency which is basically fluent (1.0-2.5), II – natural speech disfluency (2.6-3.3), III – stuttering (3.4-3.9), IV – mainly semantic disfluency (3.1-4.1), V – deciding whether the disfluency develops into a normal or a pathological one (≥4.11). The following factors can be distinguished in the aetiology of this disorder: predisposing (family disposition, little articulatory activity, crossed lateralization), triggering (separation, competition, change of environment) and establishing (communicational stress, habit).

Celem pracy jest prezentacja podstawowych informacji dotyczących wczesnodziecięcej niepłynności mówienia oraz przedstawienie wyników 3-letnich badań podłużnych małego chłopca, prowadzonych przez matkę (J.D.) pod kierunkiem oraz w asyście naukowego opiekuna (Z.T.). Chociaż niepłynność mówienia powstaje i rozwija się przede wszystkim w wieku przedszkolnym, światowa literatura na ten temat jest jednak stosunkowo skromna, a opisy przypadków są prezentowane sporadycznie. Według kryteriów diagnostycznych ICD-10 jąkanie jest zaliczanie do zaburzeń zachowania i emocji z początkiem w dzieciństwie. Może być ono traktowane jako zaburzenie psychosomatyczne o strukturze składającej się z czynników lingwistycznych (np. niepłynność mówienia), biologicznych (np. wzmożone napięcie mięśniowe), psychologicznych (np. lęk przed mówieniem) i społecznych (np. izolowanie się) oraz relacji między nimi. Takie systemowo-strukturalne ujęcie tego zaburzenia zostało wykorzystane do opisu badanego dziecka. W rozwoju dziecka wyróżniono fazę I – niepłynność w zasadzie płynną (1,0-2,5), II – normalną niepłynność mówienia (2,6-3,3), III – jąkanie (3,4-3,9), IV – niepłynność głównie semantyczną (3,1-4,1), V – rozstrzygającą o rozwoju niepłynności zwykłej lub patologicznej (≥4,11). W etiologii tego zaburzenia można wyróżnić czynniki predysponujące (skłonności rodzinne, niska sprawność artykulacyjna, lateralizacja skrzyżowana), wyzwalające (rozłąka, rywalizacja, zmiana otoczenia) i utrwalające (stres komunikacyjny, nawyk).