Zabojstwo rajcy Nowego nad Wisłą w 1731 roku. Z dziejów badań nad wczesnonowożytną praktyką sądową

Jedną z głośniejszych spraw kryminalnych w XVIII-wiecznym Nowem nad Wisłą było zabójstwo urzędującego rajcy Kaspra Langi. Była ona o tyle sensacyjna, że nie chodziło w niej wyłącznie o zajmowaną przez zamordowanego funkcję publiczną, lecz przede wszystkim o towarzyszące jej okoliczności oraz jedną z osób uznanych za współwinną – małżonkę Langi, Mariannę i jej udział w tej zbrodni. Zestawienie wszystkich źródeł rzuca światło zarówno na praktykę kryminalną małego miasta pomorskiego, jak i postępowanie władz w przedmiocie rozwiązywania majątków mieszczan w nim zamieszkujących. Jest to o tyle ciekawe, że z racji zachowania dużej części ksiąg możliwe jest prześledzenie losu sprawy od zabójstwa (a nawet wcześniej w odniesieniu do działalności samorządowej oraz zawodowej zamordowanego), po rok 1757, kiedy dokonał się ostateczny podział masy spadkowej. Wydaje się zadaniem uzasadnionym przybliżenie tej sprawy, tym bardziej że postulat badań nad praktyką sądową stosowania prawa w ujęciu makro- i mikrohistorycznym pozostaje wciąż aktualny.