Wlasciwosci powietrzno-wodne i retencyjne gleb obnizen srodmorenowych Pojezierza Olsztynskiego

Badania przeprowadzono w katenie glebowej moreny dennej falistej Pojezierza Olsztyńskiego. W obniżeniu stwierdzono występowanie gleb deluwialnych, namurszowych i torfowo-murszowych, a na otaczających stokach - gleb brunatnych. W badanych glebach oznaczono: skład granulometryczny, gęstość objętościową i właściwą, porowatość ogólną, popielność i zawartość węgla organicznego oraz krzywe sorpcji gleby. W badanych glebach stwierdzono przemieszczanie materiału glebowego w dół stoku. W glebie deluwialnej stwierdzono 1,5-krotnie wyższą zawartość frakcji ilastej niż w poziomie powierzchniowym gleby brunatnej. Postępujące procesy denudacji antropogenicznej doprowadziły do przykrycia murszy i torfów namułami deluwialnymi o miąższości 10-30 cm (gleby namurszowe) i powyżej 30 cm (gleby deluwialne). Namuły deluwialne wykazują 4-8-krotne większe zagęszczenie, a znacznie niższą porowatość (1,5-krotnie) w odniesieniu do głębiej zalegających torfów szuwarowych i olesowych. Objętość makro- i mezoporów w powierzchniowych utworach mineralnych i mineralno-organicznych badanych gleb jest 2-krotnie niższa niż w torfach olesowych i szuwarowych. Wraz z obniżaniem się terenu wzrasta objętość mikroporów w powierzchniowych poziomach gleb badanej kateny. W glebach namurszowych i torfowo-murszowych jest ona 3-krotnie wyższa niż w analogicznych poziomach gleb brunatnych i deluwialnych.

The study was carried out on midmorainal depression of Olsztyn Lakeland. Deluvial, muck and mucky soils were found in the depression whereas brown soils covered the surrounding slopes. Examined soils were analysed for: granulometric composition, bulk and specific density, total porosity, ash and organic carbon contents; water sorption curves were determined as well. Migration of soil material down the slope was observed. In deluvial soils the content of clay fraction was 1,5-fold higher than in surface horizon of brown soil. Progressing anthropogenic denudation processes resulted in covering the organic layers (muck and peat) with deluvial silt 10-30 cm thick (mucky soils) and above 30 cm (deluvial soils). Deluvial silt showed 4-8-fold greater density and significantly by 1,5- fold) lower porosity than the reed and alder wood peats. The contents of macro- pores and mezopores in surface horizons of deluvial and muck soils were twice greater than in the reed and alder wood peats of muck and mucky soils. The content of micropores in muck and mucky soils was 3-fold greater than in analogous horizons of brown and deluvial soils.