Czasowniki mentalne i czasowniki emocji w opisie semantyczno-syntaktycznym

Mental and emotional verbs in semantic and syntactic descriptionThe main issue of this article concerns relations between the semantic plane of the sentence, which is presented by means of notions of predicate argument structure, and the plane of formal realisation of this structure. The existing attitudes to the studied verb classes are presented. Then rules governing the model of description used are specified (the article has been written within an elaborate scientific grant concerning Bulgarian, Polish and Russian). Obligatory semantic features of both classes are pointed out, followed by an elaboration on the scope of analysis of semantic and syntactic phenomena. This scope is determined by basic semantic sentence categories on which comparative, including contrastive, research is based. Drawing on examples of particular units studied, I then discuss the effectiveness of the analysis which enables comparing differences between sets of sentence structures allowable for each class studied. Those differences stem from semantic differences typical of those classes. Czasowniki mentalne i czasowniki emocji w opisie semantyczno-syntaktycznymTematyka artykułu dotyczy relacji między płaszczyzną semantyczną zdania, ujętą w terminach struktury predykatowo-argumentowej, a płaszczyzną realizacji formalnej tej struktury. Zarysowane zostały dotychczasowe podejścia do opisu badanych klas czasowników oraz sprecyzowano ustalenia dotyczące zastosowanego w artykule modelu opisu (artykuł powstał w związku z realizacją obszernego grantu dotyczącego języka bułgarskiego, polskiego i rosyjskiego). Wskazano obligatoryjne dla obu klas cechy semantyczne oraz scharakteryzowano zakres analizy zjawisk semantyczno-składniowych. Zakres ten wyznaczają podstawowe semantyczne kategorie zdaniowe, których badanie stanowi podstawę dla porównań, także porównań konfrontatywnych. Zaprezentowane zostały przykłady opracowania wybranych jednostek oraz wskazana skuteczność analizy, która pozwala ukazać różnice między zbiorami dopuszczalnych dla każdej z badanych klas struktur zdaniowych. Różnice te wynikają z charakteryzujących te klasy różnic semantycznych.