Europa Środkowa – wspólnota tekstów. Intertekstualność jako przestrzeń funkcjonowania i podtrzymywania mitu środkowoeuropejskiego

Central Europe – a community of texts. Intertextuality as a  plane of functioning and maintaining the myth of Central EuropeIn this article I examine two primary (sets of) questions:1. How, why and by whom the concept of Central Europe has been (re)constructed, (re)defined and (re)imagined within the field of literature in the course of the 20th century(?); and2. Through what transformations this concept has gone during the major social and political shifts in the region(?). In order to do so I am employing Roland Barthes’ semiological approach on myth in the analysis of the texts in which concept and the myth of Central Europe is constituted. I argue that these texts, creating the myth of Central Europe, use/adopt/resemantize texts/signs which previously functioned in other semiological systems. While the so called Habsburg Myth is its core structural element, the myth of Central Europe adopts/reinterprets even such cultural texts in relation to which it stands in ideological opposition – for example the myth of national tragedy. Referring to the concept of discourse community, introduced and developed in the linguistics and literary theory by John Swales, as well as to the concept of intertextuality, I argue that Central Europe can be approached as a community of texts within which the notion of the Central-Europeanness is (re)evaluated, (re)imagined and thus historically maintained. Europa Środkowa – wspólnota tekstów. Intertekstualność jako przestrzeń funkcjonowania i podtrzymywania mitu środkowoeuropejskiegoW niniejszym artykule zajmuję się pytaniami: jak, dlaczego i przez kogo pojęcie Europy Środkowej zostało społecznie zrekonstruowane w literaturze regionu na przestrzeni XX wieku oraz jak przybiegała jego transmisja/dystrybucja w zmieniających się kontekstach społeczno-politycznych. By odpowiedzieć na te pytania, semiologiczne podejście do mitu Rolanda Barthesa zostanie zastosowane w analizie tekstów budujących pojęcia, ale także mit Europy Środkowej. Analiza ta ma pokazać, że myślenie w kategoriach Europy Środkowej aktywizuje się w chwili dodatkowej semantyzacji znaków/tekstów istniejących już wcześniej w innych systemach semiologicznych. Podczas gdy tzw. mit habsburski jest jego podstawowym elementem strukturalnym, mit Europy Środkowej nawiązuje także do takich tekstów kultury, w stosunku do których stoi w opozycji – na przykład mit tragedii narodowej. Odwołując się do koncepcji wspólnoty dyskursywnej, wprowadzonej do językoznawstwa i teorii literatury przez Johna Swalesa, jak również do pojęcia intertekstualności, zakładam, że Europa Środkowa istnieje w postaci pewnej wspólnoty tekstów, w której pojęcie środkowoeuropejskości jest negocjowane, oceniane i wyobrażane na nowo.