Enforced linguistic conversion: translation of the Macedonian toponyms in the 20th century

Enforced linguistic conversion: translation of the Macedonian toponyms in the 20th centuryThe article deals with the issue of forced conversion of Macedonian toponyms, considered as a form of linguistic and cultural dislocation or luxation (the Latin luxatio originating from luxus – dislocated). The toponyms are not just eminently linguistic but also a part of civilization’s memory of nations and of humankind, and that is why they are protected by international regulations. The act of translating toponyms from one language to another, within the frames of culturally and ethnically marked space, is undeniable violence against the cultural heritage. A change of a toponym, its forced translation into another language is, according to these legal acts, a crime against culture. For a toponym is a true reflection of historical facts and historical memories. Toponyms can be transcribed onto a different alphabet, letter‑by‑letter (transliteration), but should not be translated, especially not on the territory which is their civilization’s cradle, where they are practiced and inherited. Violent conversion of toponyms is an introduction to conversion of historical narratives and modern ethno‑cultural identities. History shows that there are violent forms of linguistic, cultural, religious and ethnic dislocations. The example of radical dislocation of Macedonian toponyms is probably one of the few in modern history. It has been taking place over an almost entire century – from the 1920s to the 21st century’s first decade. Macedonian toponyms, for centuries present on the territory of ethnic Macedonia (for which there is indisputable evidence), are being dislocated from their original linguistic/cultural context within several national entities: the Greek, Albanian and – paradoxically – Macedonian states. Such violent translation of toponyms is not devoid of geopolitical consequences.The conversions of Macedonian toponyms are just a step towards a systematic negation of the Macedonian linguistic and cultural identity, and with that, they deny the right of Macedonian people for their own national country, for every negation lies under the intention of re‑interpreting and retouching the historical reality.Wymuszona konwersja językowa: tłumaczenie macedońskich toponimów w XX wiekuW artykule podjęto zagadnienia związane z wymuszoną konwersją toponimów macedońskich, co może być traktowane jako forma językowego i kulturowego przemieszczenia / zwichnięcia / luxatio (łac. luxatio, luxare, luxus – zwichnięcie). Toponimy są nie tylko szczególnymi znakami językowymi, świadczą też o cywilizacyjnej pamięci narodów i całej ludzkości, stanowią przy tym odbicie faktów i dziedzictwa kulturowego, chronionego mocą międzynarodowych regulacji prawnych. Przekład toponimów z jednego języka na inny w ramach jednej przestrzeni kulturowej i etnicznej oznacza niewątpliwie przemoc wobec tego dziedzictwa. Zamiana toponimu i jego wymuszone tłumaczenie na inny język na mocy ustanawianych w tym celu aktów prawnych staje się przestępstwem (zbrodnią) wobec kultury. Toponim jest bowiem rzeczywistym odbiciem faktów i wspomnień historycznych. Toponimy można przepisywać innym alfabetem, litera po literze (łac. transliteratio), ale nie można ich przekładać, zwłaszcza na terytorium, na którym były ustanowione, stosowane i dziedziczone. Wymuszona zamiana prowadzi faktycznie do przekształcenia narracji historycznych i tożsamości etniczno‑kulturowej. Historia dowodzi, że istnieją pewne formy przemocy prowadzące do dyslokacji językowej, religijnej i etnicznej. Radykalna rewizja macedońskich toponimów zidentyfikowanych jako słowiańskie jest prawdopodobnie jednym z nielicznych przykładów, jakie zna współczesna historia. Tak dzieje się od prawie stu lat – od początku 1920 roku aż do pierwszej dekady XXI stulecia. Toponimy, które pojawiły się na etnicznym terytorium Macedonii (na co istnieją niezaprzeczalne dowody), zostały przemieszczone z ich pierwotnego kontekstu językowego / kulturowego w ramach kilku podmiotów regulujących: greckiego, albańskiego i – jak się paradoksalnie wydaje – macedońskiego. Ten rodzaj zakłóceń językowych ma swoje geopolityczne konsekwencje.Wprowadzone zmiany toponimów świadczą o systematycznej negacji macedońskiej tożsamości językowej i kulturowej, a w konsekwencji o procesie negowania prawa narodu macedońskiego do własnego państwa narodowego, gdyż główną intencją każdej negacji jest reinterpretacja, przetwarzanie i zmiana rzeczywistości historycznej.