Zasięg normy kanonicznej

Quaestio in studio ponitur de agendis quae iure canonico regulari possint vel immo debeant. Igitur de obiecto normae canonicae agitur. Nemo est qui non videat ambitum iuris ecclesialis variis in temporibus ampliari vel. etiam se minuere. Non omnia quae a fidelibus agenda sunt iure comprehendi possunt vel debent. Fines forma obiectoque determinantur. Limitationes formales natura normae ut regulae generalis statuuntur. Limitationes ex parte obiecti ex ratione agendorum gerendorumque quae uti testimonium fidei concipienda sunt sequuntur. Testimonium hoc actibus modoque sese gerendi manifestatum communio Ecclesiae ab omnibus fidelibus exspectat et exspectationem hanc etiam in norm is canonicis exprimit. Obligatio ad testimonium fidei dandum ius officiumque fundamentale totius Ecclesiae omniumque fidelium est. Quod ab Ecclesia proclamatur, actualizatur et ad effectum deducitur. Quapropter ius divinum positivum in legislatione canonica praetermitti nequit. Prima ergo in parte problemata iuris divini positivi tamquam elementi iuris Ecclesiae tractantur. Agitur de cognitione iuris divini, eius forma legali historica, indole iuridica, propsitione canonica.  Secunda in parte de iure naturali sermo fit. Ius hoc directe non codificatur sed a legislatore ecclesiali praesupponitur. In canonibus „natura rei” sicut in actuali statu scientiae concipitur attendenda est. Hoc in sensu ius naturale in campo iuris Ecclesiae locum tenet. Porro enucleari conatur significatio termini „normae fundam entales”. Ad istas normae iuris divini certe pertinent. Initio quaeritur curnam ius divinum norm is canonicis proponatur. Inter rationes codificationis talis illae systematicae haud ultimum locum tenent, quae tamen non ut aliquid cosmeticum intelligi possunt, quia cum fine sensuque legislationis connexae sint. Criteria in luce ponuntur quae de fundamentali caractere normae alicuius decernunt (hierarchia normarum , earum recipoca connexio, locus in constructione institutionis, postulata systematis). Postea mentio de normis constitutivis fit. Obiectum proprium legislationis canonicae disciplina ecclesialis est. Significatio termini „disciplina” explanatur. Hoc in campo maxime disputatur an actus religiosi et ethici iure canonico comprehensi sint. Responsum affirmativum datur sequentibus sub conditionibus: (1) actus hi modo generali normis proprio et typico comprehendi possint; (2) eorum canonizatio functionalis evadat; (3) magni momenti respectu testimonii dandi sint. Ultimo momentum peccati in legislatione ecclesiali et - breviter - actuum internorum ut obiectum legis in Ecclesia tractatur.