POWIEŚĆ AUTOBIOGRAFICZNA JAKO DOKUMENT OSOBISTY I PODOBNY DO PAMIĘTNIKÓW KONKURSOWYCH MATERIAŁ BADAŃ SOCJOLOGICZNYCH

Artykuł przedstawia wybrane argumenty na rzecz traktowania w socjologii powieści autobiograficznych jako dokumentów osobistych. W pierwszej kolejności omawia założenia metody (perspektywy) biograficznej. Mogą one mieć zastosowanie w analizach socjologicznych wykorzystujących zarówno treść pamiętników (autobiografii, wspomnień) pisanych w ramach konkursów organizowanych przez socjologów, jak i powieści autobiograficznych publikowanych na rynku książki. Tradycja badań opierających się na pamiętnikach konkur- sowych związana jest w dużej mierze z socjologią polską i takimi badaczami jak F. Znaniecki, J. Chałasiński, W. Grabski, L. Krzywicki, J. Szczepański czy Z. Dulczewski. W drugiej części artykułu autor nawiązuje do wcześniejszych ustaleń i stara się powiedzieć, dlaczego powieści autobiograficzne mogą być wykorzystywane jako materiał badań społecznych. W kilku punktach prezentuje podobieństwa między wskazanymi w tytule dwoma rodzajami narracji. Stwierdza, że podstawową cechą dokumentów osobistych jest spełnianie kryterium prawdopodobieństwa (respektowane zarówno w przypadku pamiętników konkursowych, jak i powieści autobio- graficznych). Pozwala to badaczowi m.in. na wnioskowanie o postawach i wartościach kategorii społecznych, do których należy autor dokumentu i które jednocześnie opisane są w dokumencie.