Fenomenologia wartości estetycznych w Analysis of Knowledge and Valuation Clarence’a Irvinga Lewisa

Der Artikel legt die Theorie der ästhetischen Werte von C. I. Lewis in ihrer Beziehung zur Ästhetik von I. Kant dar. Ich zeige grundsätzliche Wechselbeziehungen zwischen dem konzeptuellen Pragmatismus und dem Transzendentalismus von Kant. Die Basisthese ist die Feststellung, dass die Theorie der ästhetischen Werte von Lewis eine Anpassung der grundsätzlichen Voraussetzungen der Kantischen Ästhetik an die Erfordernisse des konzeptuellen Pragmatismus bildet. Der Artikel umfasst: 1) eine allgemeine Einführung in die Axiologie von Lewis mit Hervorhebung der Rolle des pragmatischen A-Priori in seinem Gedanken, 2) die Charakteristik und Klassifizierung der Werte mit der Akzentuierung der Eigenart der ästhetischen Werte in Lewis’ Theorie der Werte, 3) die Charakteristik der ästhetischen Erfahrung - hier wird der Akzent auf ihren besonderen Präsentationscharakter gelegt, 4) die Betrachtung der ästhetischen Kriterien nach Lewis, 5) die Gegenüberstellung der Theorie der ästhetischen Werte von Lewis mit der Ästhetik von Kant.

The text is a presentation of the theory of aesthetic values by Clarence Irving Lewis’ in relation to I. Kant’s aesthetics. Its main contention that the Lewisian theory of the aesthetic is an attempt of adaptation and interpretation of the basic assumptions of Kantian aesthetics in the light of the requirements of conceptual pragmatism. The essay involves: (1) the general introduction to the axiology of C. I. Lewis with accentuation of the role of pragmatic a priori in his thought; (2) characteristics and classification of values, with emphasis on the specificity of aesthetic values in Lewisian theory of values; (3) characteristics of aesthetic values as they are presented in AKV – here the accent is put on its particularly presentational character, (4) consideration of the criteria of aestheticity in Lewisian axiology, (5) juxtaposition of Lewis’ theory of values with Kantian aesthetics. 

Artykuł prezentuje teorię wartości estetycznych C. I. Lewisa w jej relacji do estetyki I. Kanta. Wskazuję podstawowe zależności między konceptualnym pragmatyzmem a transcendentalizmem Kanta. Bazową tezą jest stwierdzenie, że teoria wartości estetycznych Lewisa stanowi przystosowanie podstawowych założeń estetyki Kanta do wymogów pragmatyzmu konceptualnego. Artykuł obejmuje: (1) ogólne wprowadzenie do aksjologii Lewisa, z podkreśleniem roli a priori pragmatycznego w myśli Lewisa, (2) charakterystykę i klasyfikację wartości, z zaakcentowaniem specyfiki wartości estetycznych w Lewisowskiej teorii wartości, (3) charakterystykę doświadczenia estetycznego – tu akcent pada na jego szczególnie prezentacjonistyczny charakter, (4) rozważenie kryteriów estetyczności wedle Lewisa, (5) zestawienie teorii wartości estetycznych Lewisa z estetyką Kanta.